Het Griekenlandcentrum van de Gentse Universiteit stelt zich al enkele jaren tot doel het belichten van de Griekse cultuur in al haar aspecten, van de Griekse oudheid tot vandaag. Het Centrum organiseert regelmatig voordrachten over allerlei onderwerpen: literatuur, geschiedenis, kunst, maar ook aardrijkskunde, recht, economie, godsdienst,... De sprekers zijn telkens gerenommeerde deskundigen op hun terrein.

Deze keer komt George Hadjinikos , professor aan de Royal School of Music van Manchester, spreken over de figuur van Nikos Skalkottas . Deze Griekse componist overleed vijftig jaar geleden (1904-1949). Hij is - naast de meer bekende Xenakis - de belangrijkste Griekse klassieke componist van deze eeuw. Begaafd leerling van Arnold Schoenberg, evolueerde hij van een strikte toepassing van het twaalftonige stelsel naar een meer westers-klassieke stijl. Hij combineerde elementen uit zowel de klassieke muziek als de Griekse volksmuziek met menselijke passie en met de heroïek van de Griekse vrijheidsstrijd, en transformeerde dit alles in een hoogst individuele stijl in tonale en atonale context.

De spreker is naast docent ook pianist en dirigent. Hij zal zijn voordracht dan ook illustreren met enkele werken van Skalkottas op de piano.

De rembetika kent tegenwoordig een echte revival in Griekenland. Oude platen worden onder het stof vandaan gehaald en op cd gezet, krakend en wel, en de kompania 's rijzen als paddestoelen uit de grond, vaak opgericht door jonge mensen die de muziek van een vroegere generatie opnieuw ontdekken.

Zo niet Lela Papadopoulou , die heeft het allemaal zelf meegemaakt. Ze werd in 1938 geboren als dochter van een taverna -uitbater in Athene. Alle grote namen uit de bloeiperiode van de rembetika kwamen daar een hapje eten: Markos Vamvakaris , Yannis Papaioannou, Vassilis Tsitsanis, Manolis Chiotis ,...

Lela begon al vroeg met pianolessen. Een jaar na haar eerste les kreeg ze een accordeon van haar ouders. Ze was meteen weg van dit instrument, en het zou haar nooit meer loslaten. Ze had een goede stem, en begon zichzelf te begeleiden. Stefanos Spitabelos, klant van haar vader en  muziekleraar van Chiotis , werd ook haar leraar.

Na de oorlog ging de taverna overkop en de twaalfjarige Lela moest een baantje zoeken om te helpen de eindjes aan elkaar te knopen. Een paar vroegere klanten namen Lela mee naar een optreden in Kalamata, waar ze mee op het podium mocht. Het werd een groot succes, en het baantje was gevonden.

De eerste rembetika -club waar ze optrad heette Perivola (in Piraeus). Ze werkte hier met Vangelis Perpiniadis, Iordanis Tsomidis (al verschillende keren in onze contreien), en Kostas Nouros . Deze laatste was een bekend zanger die ook haar leraar werd. Na enkele jaren nam Kaplanis haar mee naar Amerika. De bedoeling was zes maanden. Ze bleef er vier jaar. Daarna speelde ze weer in Athene, nu met Stelios Kazantzidis, Viki Moscholiou en Marinella. Later trad ze op in het bekende Stou Tzimi tou Chondrou ("Bij dikke Jimmy"), samen met Poly Panou , Panos Yavalas en anderen. Dan trok ze opnieuw naar Amerika, deze keer voor drie jaar. In New York en Chicago werkte ze onder meer met Stavros Tzouanakos en met Jounaris. Terug in Griekenland werd ze opnieuw opgenomen in het orkest van Kazantzidis en Marinella.

Naast de rembetika en de laïka (populaire muziek) van haar tijd kent ze ook de dimotika (traditionele volksmuziek) zeer goed. Ze speelde met de beste muzikanten, zo bijvoorbeeld Yorgos Koros (in januari van dit jaar nog in Utrecht ), Vassilis Saleas en Petros Zervas.

De laatste jaren treedt ze op in de betere rembetika -clubs van Athene, zoals Reportas, Alexandriani en Stoa ton Athanaton. In 1997 bracht ze een cd uit met als titel "Smyrneïka Rembetika". Voor zover ons bekend is dat haar eerste. In mei 1998 was ze hier bij ons nog te horen tijdens de concerten van Iordanis Tsomidis en in februari van dit jaar sloot ze het Bruggesfestival af met een spetterend optreden. Met haar gloedvolle stem, haar aanstekelijk enthousiasme en haar unieke temperament wist ze, zittend op het podium met de accordeon op de schoot, de stadsschouwburg om te toveren tot een Atheense taverna .

Tegenwoordig wordt zij vergezeld van haar eigen " kompania ", doorgaans bestaande uit 5 musici en dat betekent zang, accordeon , bouzouki , gitaar , toubeleki en defi ,... Bij haar recente reeks optredens wordt zij begeleid door Marios Kostoglou ( gitaar en zang), Aristidis Marangos ( bouzouki ), Petros Athanasopoulos ( klarinet en percussie) en neemt ze uiteraard zelf de accordeon en ook zang voor haar rekening.

Er was ook al een concert op donderdag 30 september in de Paradiso in Amsterdam. De details vindt u op de september-pagina .

Een omschrijving van Paschalis Terzis en het soort muziek dat hij brengt leest u in onze rubriek " Achtergrond ".

Stella Konitopoulou , geboren op 17 september 1965, kan met recht een telg uit een muzikaal geslacht genoemd worden. Haar broer is de niet onverdienstelijke violist Vassilis Klouvatos, en hun moeder is Angeliki Konitopoulou , in 1944 geboren als vierde in een reeks van vijf zeer muzikale broers en zussen. Angeliki wordt voorafgegaan door Irini Konitopoulou-Legaki (1931), Yorgos Konitopoulos (1933-1991) en Kostas (1941), en gevolgd door Vangelis (1953). De dochter van Yorgos , Nasia (1968) laat zich ook niet onbetuigd, en er is nog een Nikos (1963), die ook duidelijk in het rijtje thuishoort, vermoedelijk een zoon van Yorgos . Samen een familie van negen musicerende broers en zussen, ooms en tantes, neven en nichten.

Dat Stella tegen alle gewoonten in de naam van haar moeder gebruikt, hoeft dan ook niet te verwonderen. Konitopoulos is immers een grote naam in de nisiotika (de eilandmuziek). Als u platen met deze muziek tegenkomt, kijk dan eens naar de muziek- en tekstschrijvers - er is veel kans dat u de hand van Yorgos terugvindt

Alhoewel de hele familie afkomstig is van het Cycladen-eiland Naxos, brengen ze ook muziek van andere eilanden. Stella heeft bijvoorbeeld meegewerkt aan een plaat met Kretenzische muziek van de grote Nikos Ksilouris. Ze is echter wel op haar best in de vrolijke sirtos, en een plaat van haar, liefst met een paar andere leden van het geslacht Konitopoulos erbij, is voldoende om de stoelen aan de kant te schuiven en een feestje te bouwen.

Dat is dan ook precies wat de Griekse gemeenschap in Brussel, die deze avond organiseert, van plan is. Het is dus geen concert, maar een regelrecht feest, compleet met drank en hapjes.

Naschrift: bijna zestien jaar later, naar aanleiding van de concerten van Katerina Tsiridou in juni 2015 , vernamen we dat de bekende bouzouki -speler Nikos Tatasopoulos deel uitmaakte van het orkestje van Stella Konitopoulou .