Ter gelegenheid van het Griekse voorzitterschap van de Europese Unie worden er in de huidige vijftien EU-lidstaten heel wat activiteiten georganiseerd die vele aspecten van het rijke culturele Griekenland belichten. Zo ook deze tentoonstelling, aangeboden door het Griekse Ministerie van Cultuur.

Aan de hand van reeds gekende maar ook zeer recente archeologische vondsten worden muziek, dans en poëzie in de antieke Griekse wereld belicht. Deze voorwerpen werden thematisch ondergebracht en brengen in deze heel eigen context verrassende elementen aan het licht. Zo vernamen wij dat het kerkorgel, een instrument dat tegenwoordig niet meer uit onze westerse kerkmuziek weg te denken is, zich eigenlijk heeft ontwikkeld uit het waterorgel. Het waterorgel of hydraulis werd door een Griekse ingenieur uit Alexandrië in de derde eeuw voor Christus uitgevonden. Aan het hof van Byzantium was het een wijd verspreid instrument dat evolueerde tot een windorgel. In 757 deed de Byzantijnse keizer Constantijn V er eentje cadeau aan Pepijn de Korte, koning der Franken, en zo kon het instrument langzaam maar zeker aan haar opgang in het westen beginnen. Vlaanderen en Brabant speelden vanaf de vijftiende tot aan het begin van de zeventiende eeuw een belangrijke rol in de omvangrijke ontwikkelingsgeschiedenis van het orgel. In Griekenland is het instrument verdwenen.

De thematische onderdelen van de tentoonstelling zijn:

• Muziek en dans in Griekenland tijdens de prehistorie
• Muziek en dans op muntstukken
• Muziekinstrumenten
• Goddelijke en mythische afbeeldingen m.b.t. muziek en dans
• Muziek en dans in het publieke leven
• Muziek en dans in het privéleven
• Over de dansen

De tentoonstelling loopt nog tot 25 mei in de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis. Er wordt in de museumshop een uitgebreide tweetalige (Frans-Griekse) catalogus aangeboden voor de prijs van € 24,-. De Nederlandstalige versie was bij de officiële opening op dinsdag 25 februari nog niet klaar en zou nog een aantal weken op zich kunnen laten wachten (misschien zelfs tot na de Paasvakantie). Er zijn voor leerlingen en leraren speciale drietalige (Nederlands-Frans-Grieks) educatieve brochures te verkrijgen die kinderen en jongeren meer vertrouwd zouden moeten maken met kunst uit de oudheid. Deze educatieve brochures (vier in totaal, afhankelijk van de leeftijdscategorie) worden gratis ter beschikking gesteld voor scholen.

Over deze tentoonstelling wordt in maart ook een lezing in het Nederlands gegeven door dr. Chris Tytgat, conservator van de verzameling Griekenland van het Jubelparkmuseum. En als bekroning van dit mede als educatief programma opgezet project, kunt u in mei naar een workshop en concert met Nena Venetsanou en de groep Lyravlos .

Vijf professionele Nederlandse musici, die zich uitsluitend op de Griekse muziek hebben toegelegd en bovendien vaak optreden, dat is in een paar woorden gezegd waarvoor Palio-Paréa staat. De groep speelt niet alleen covers, maar ook en vooral hun eigen repertoire; muziek en teksten speciaal voor hen geschreven.

Palmos is een ensemble rond het duo Stefanie Liedtke (fagot) en Lorenda Ramou (piano). In februari was Palmos te horen met een programma van de hedendaagse klassieke Griekse componist Nikos Skalkottas (zie hiervoor onze februari-pagina ). Maar het ensemble treedt ook op met speciaal voor Palmos geschreven composities, zoals op dit concert het geval is. Het zijn composities van jonge Nederlandse en Griekse componisten en er wordt gepoogd om die twee culturen, de Nederlandse en de Griekse, te verbinden en met elkaar te laten communiceren.

Naast het duo Liedtke-Ramou, hoort u op dit concert ook nog John Addison op cello en elektronica.

Het Muziekgezelschap Omonia zal op dit concert haar programma 2002-2003 nogmaals opvoeren met liederen van bekende Griekse componisten en traditionele volksmuziek. Het programma wordt een mix van licht klassieke muziek en populaire muziek. De volgende componisten komen aan bod: Vasilis Tsitsanis, Manos Loïzos, Yorgos Mitsakis, Ilias Andriopoulos, Stavros Xarchakos , Stavros Kouyoumtzis, Manos Hadjidakis, Marios Tokas en tenslotte Mikis Theodorakis. Meer over dit gezelschap kunt u lezen op onze oktober 2000 pagina .

Een nieuwe lente, een nieuw geluid...

Iedereen kent intussen wellicht het duo I Ellines. Zij treden als duo vaak op met een breed repertoire van populaire - al dan niet hedendaagse - liederen, tot wat meer traditionele Griekse dansmuziek. Dat zij nog meer in petto hebben wisten we al. Zo treden zij ook op met het Theodorakis Ensemble. (Hierover leest u desgewenst meer op onze november '99-pagina ).

Vorige zomer richtten zij echter de "vzw I Ellines" op, en leggen zich in die hoedanigheid toe op alweer een ander genre binnen de Griekse muziek, de rembetika. Vzw I Ellines wordt gevormd door de twee musici van het duo I Ellines, met name, Dimitris Tsimbiropoulos, zang en gitaar , en Stratos Stabourlos, bouzouki en zang, en verder Lazos Chrisostomou, zang en gitaar , en de vierde man in het rijtje is Dimitris Gounakis, keyboards, van dat andere (kersverse) duo, Ypsilon. (Ypsilon was in januari te gast op het Grieks weekend in Dranouter.)

De Nederlandse formatie Nomades geeft in april een optreden voor de Vereniging Groningen-Griekenland.

De Franstalige vereniging "Belgique-Grèce asbl" organiseert een thema-namiddag rond Rembetika, met als titel: " Rebetiko, la délectation morose des Grecs ", in het Nederlands vrij vertaald: "Rembetika, de zinnenstrelende melancholie van de Grieken". Opgelet: de uitleg wordt uitsluitend in het Frans gegeven.

De namiddag ziet er als volgt uit:

• Om 14u30 is er een inleiding waarbij de Griekse rembetika-stijl gesitueerd wordt in zijn historisch en socio-cultureel kader. U krijgt tevens een paar beelden te zien en muziekfragmenten te horen. De nadruk zal vooral gelegd worden op de socio-esthetische mutaties die de rembetika-muziek gedurende de laatste eeuw ondergaan heeft. Tevens wordt er aandacht besteed aan de symbolische waarde die de rembetika-liederen hebben voor verschillende groepen van mensen en individuen. De spreker is Marc Vanholsbeeck, die momenteel aan de ULB (Université Libre de Bruxelles) onderzoek verricht naar de sociologische aspecten van populaire muziek, en de Griekse muziek is één van zijn stokpaardjes.

• Om 15u30 volgt er een concert met Takis Mentis (zang en bouzouki ) en Dimitris Barzokas ( gitaar en zang). Zij zullen oude rembetika uitvoeren en ook eigen composities, die door de rembetika-traditie beïnvloed werden.

• Vanaf 17u00 kan u in een ontspannen sfeer napraten en nagenieten met een paar mezedes als toemaatje.

De spreker is dezelfde die in het voorjaar van 2002 ook al een lezingenreeks hield over Griekenland, zie hiervoor onze mei 2002-pagina .

De Stichting Jazz en Geïmproviseerde Muziek Utrecht biedt internationale, nationale en lokale amateurmusici en professionals een podium aan. Daardoor is er regelmatig cross-over wereldmuziek te horen. Dit is een trend die tegenwoordig zeer goed in de markt ligt. De wereld wordt immers alsmaar kleiner en mensen willen de culturen van andere volkeren leren kennen en beleven.

Het programma "Traditie en Toekomst" van Nikos Tsilogiannis is zo'n muzikale kruisbestuiving, waarin drie Grieken uit de diaspora hun muzikale krachten bundelen met twee andere grensverleggende musici. Het wordt een mix van traditie en eigentijdse experimenten. De vijf musici zijn:

• Nikos Tsilogiannis (Griekenland/Nederland): drums en percussie
• Takis Sideris (Griekenland/Nederland): ney (oosterse fluit) en viool
• Alexis Drossos (Griekenland/Frankrijk): saxofoon en fluiten
• Surendra Saathi (India): zang en harmonium
• Henk Spies (Nederland): saxen en elektronica

Ook in Griekenland zelf wordt er de laatste jaren gretig geëxperimenteerd met Griekse en Indiase musici samen. Zo is er een boeiende reeks cd's "Ellines kai Indi" (Grieken en Indiërs) ontstaan die een groot succes kent in Griekenland. In die reeks werden onder meer reeds cd's met Epirotische, Pontische, Klein-Aziatische en Thracische traditionele muziek - steeds in combinatie met Indiase muziek - uitgebracht.

De weg die Nikos Tsilogiannis met zijn groep inslaat kennen we voorlopig (nog) niet, maar we vermoeden dat hij eerder nieuwe wegen zal aftasten en in mindere mate traditionele muziek zal opvoeren.

De Turkse Studenten Vereniging (TSV) te Amsterdam organiseert een activiteit die in het teken staat van de oorlog in Irak.

Voor één keertje nemen we letterlijk de persmededeling over. Ze omschrijven het daarin als volgt:

"Velen dragen een zware last op hun schouders en velen voelen zich troosteloos, machteloos en kwaad. Op deze dag zullen we dit op een creatieve manier uiten en gehoor geven aan het gevoel en de gedachten van vele bekende en minder bekende theatermakers, muzikanten, schrijvers en sprekers.

De TSV is een multiculturele studentenvereniging voor eenieder met banden met Anatolië en de gemeengerelateerde volkeren en culturen in de regio. Het programma van deze dag zal daarom geheel in TSV-traditie worden opgesteld en bestaat uit thematische gedichten die zullen worden voorgedragen (vertaald in het Nederlands!) in diverse talen uit de Balkan en het Midden-Oosten.

Voorts zullen er verscheidene Turkse, Koerdische, Griekse en Armeense bands livemuziek verzorgen en zal cabaretière Funda Mujde voor ons optreden. De opbrengsten van deze activiteit zullen besteed worden aan de kind-slachtoffers van deze illegitieme oorlog. "