Op dit concert hoort u traditionele muziek van Cyprus.

Aanvankelijk werden twee ensembles aangekondigd, het ensemble van Michalis Tterlikkas (Μιχάλης Ττερλικκάς) met Grieks-Cypriotische traditionele muziek en dat van Alkinoos Ioannidis (Αλκίνοος Ιωαννίδης) , de op Cyprus geboren jonge Griekse troubadour.

Uiteindelijk werd ons bevestigd dat Alkinoos Ioannidis niet komt en dat hij zou worden vervangen door een Turks-Cypriotisch orkestje . Hier en daar dook de naam Mehmedaliler op, maar uiteindelijk wordt de Turks-Cypriotische traditie op dit concert vertolkt door de muziekgroep Beşparmak , genoemd naar het gebergte ten noorden van Nicosia, dat in het Grieks het Pendadáchtylos (vijfvingerig)-gebergte heet. Deze vijfkoppige groep bestaat uit karakteristieke instrumenten als de viool , klarinet , ud ( outi ) en tarambouka (ook wel darb(o)uka of toumbeleki geheten in het Grieks).

Michalis Tterlikkás vertegenwoordigt met zijn muziekgroep Mousa (Muze) de Grieks-Cypriotische traditie , dat blijft onveranderd.

Tterlikkas werd in 1955 in een dorpje nabij Mórfou geboren, een streek die zich nu in het door Turkije bezette gebied in het noordwesten van Cyprus bevindt. Daar verbleef hij tot in 1974, tot aan de Turkse inval . Hij groeide op in een volkse dorpsgemeenschap, in een agrarisch gebied, waar de traditionele zang en dans deel uitmaakten van het dagelijkse leven. Zelf zingt hij al van kindsbeen af. Van 1976 tot 1980 verhuisde hij naar Athene, maar nadien keerde hij naar Cyprus terug om zich daar met de traditionele Cypriotische volksmuziek bezig te houden. Hij ging les volgen in Byzantijnse muziek bij Theódoulos Kallínikos, een vooraanstaande protopsáltis (voorzanger in de Byzantijnse kerk), en werkte samen met de folkloristische vereniging "I Adoúloti" (De Ongeknechten), opgericht door vluchtelingen. Hij zong verscheidene jaren met aanzienlijke Cypriotische volksmuzikanten en nam deel aan tal van radio- en tv-uitzendingen.

Sedert 1992 heeft hij een vast begeleidingsgroepje bestaande uit drie muzikanten die uitsluitend traditionele Cypriotische volksmuziekinstrumenten bespelen. Deze muzikanten zijn: Kostas Karpasítis ( viool ), Panayotis Nikolaïdis ( laouto ) en Nikos Souroullás ( tamboutsia ). De groep streeft naar authenticiteit.

Michalis Tterlikkas put uit authentieke vertolkingen zoals hij zich die herinnert uit zijn jeugdjaren en luistert aandachtig naar de weinige overgebleven zangers en muzikanten die het traditionele erfgoed nog beheersen. Bovendien probeert hij zoveel mogelijk materiaal vast te leggen op band opdat de oude traditionele liederen en balladen van Cyprus niet zouden verloren gaan. In 1999 werd hij op een wedstrijd, georganiseerd door de Cypriotische televisiezender RIK, het Cyprus Tourism Organization (KOT) en de gemeente Aglantzias, uitgeroepen tot de beste traditionele zanger van Cyprus.

Hoe talentvol Alkinoos Ioannidis ook is, het zal ook zonder hem een mooie kennismaking zijn met de Cypriotische traditie, een traditie die slechts zelden buiten de grenzen van het eiland treedt en die toch wel wat verschillen vertoont met de traditie van het Griekse vasteland. Benieuwd of dat ook zo is met de Turks-Cypriotische muziek.

Helaas is het eiland op 1 mei 2004 niet herenigd kunnen toetreden tot de Europese Unie, maar laat dat ons niet weerhouden om zowel aandacht te schenken aan de Grieks-Cypriotische als aan de Turks-Cypriotische traditie. Of moeten we spreken over Zuid- en Noord-Cyprus, begrippen die pas de laatste dertig jaar hun volle betekenis kregen? Over de geschiedenis van Cyprus en hoe het eiland uiteindelijk verdeeld is geraakt, vindt u uitgebreide informatie in onze achtergrondrubriek .

Het Roosendaals Grieks ensemble Omonia brengt op dit najaarsconcert vooral rembetika -liederen van Vasilis Tsitsanis (Βασίλης Τσιτσάνης) . Dit jaar werd Tsitsanis door tal van vrienden en sympathisanten herdacht en vele vooraanstaande musici brachten hulde aan deze twintig jaar geleden overleden rembetika-componist. Hij stierf op 18 januari 1984, precies - dag op dag - op zijn negenenzestigste verjaardag.

Een tweetal leden van het ensemble Omonia waren in het voorjaar in Griekenland en konden er een concert bijwonen dat geheel gewijd was aan Vasilis Tsitsanis en werden gegrepen door de uitvoering ervan door een plaatselijk gemengd koor en orkest. Daar groeide het idee om met het ensemble Omonia iets dergelijks te doen en eveneens een programma aan Tsitsanis op te dragen. Het ensemble had het lied 'Bewolkte zondag' - Συννεφιασμένη Κυριακή (Synnefiasmeni Kyriaki) al eerder in haar repertoire opgenomen, maar heeft dat repertoire nu uitgebreid met nog andere liederen van Tsitsanis. Vandaar dat het programma van dit najaarsconcert op de valreep werd gewijzigd.

Op het concert komen ook nog andere Griekse componisten aan bod. Vermoedelijk krijgt u een greep uit het programma van het concert twee maanden geleden in september .

U hoort de volgende uitvoerders:

• Mieke Trimbos, alt
• Jaap van der Gulik, bariton
• Wilma Janmaat, mezzospraan
• Annelies Arts, cello
• Jan van Driesum, accordeon
• Tom Hoogkamer, synthesizer
• Chris Olthof, bouzouki
• Cees van Oudheusden, fluit en muzikale leiding
• Wim Verbaarschot, klarinet

Het Brugges Festival is dit jaar reeds aan haar zeventiende editie toe en telkens stond er een Griekse bijdrage op het programma. Vrij vaak waren dat verrassingen, maar deze keer hebben ze met Savina Yannatou en Primavera en Salonico voor een vaste waarde gekozen. Dit ensemble is al jaren een vertrouwde en gewaardeerde gast op de podia van België en Nederland.

Het Brugges Festival gaat er prat op om in goede omstandigheden, goede muziek te bieden aan een goed publiek, een publiek dus dat écht naar muziek wil luisteren. En voor goede muziek zijn ze bij Savina Yannatou en ensemble wel degelijk aan het juiste adres. Ze mogen dan ook het Brugges Festival op een waardige manier afsluiten op zondag 14 november, om 21u30, in de Stadsschouwburg.

Het programma van dit concert ligt klaarblijkelijk nog niet helemaal vast. Naar alle waarschijnlijkheid zult u een uurtje kunnen genieten van een selectie uit het uitgebreide repertoire van Yannatou en haar vaste begeleiders. Waaraan u zich zoal mag verwachten, dat kunt u lezen in de beschrijving die we maakten van Savina Yannatou's werk. U vindt deze biografie in onze rubriek " Achtergrond ".

Het Brugges Festival loopt van vrijdag 12 november tot en met zondag 14 november.

Een paar van die namen, met muziek die letterlijk en figuurlijk wat meer in de buurt ligt van de Griekse muziek, zijn:

• Op zaterdag 13 november om 20u in de Stadsschouwburg: Beata Palya uit Hongarije
• Op zondag 14 november om 16 uur in de Biekorf: het Camea Kwartet , met vocale traditionele liederen uit Bulgarije. Deze vier vrouwen traden ooit in Griekenland samen op met Maria Farandouri en ... Savina Yannatou , die 's avonds het Brugges Festival afsluit.

Alle concerten duren ongeveer één uur. De voorstellingen in de Stadsschouwburg worden telkens als dubbelconcerten opgevat, dus twee voor de prijs van één, en het aanvangsuur daar is telkens om 20 uur.

De zangeres Glykeria behoort tot het select groepje artiesten dat zich tot de Griekse topsterren mag rekenen, samen met andere groten als Charis Alexiou , Alkistis Protopsalti , Eleftheria Arvanitaki en Yorgos Dalaras . Geen sterren van één seizoen, maar stuk voor stuk vaste waarden binnen de Griekse muziek.

Glykeria draait dit jaar al precies dertig jaar mee in die Griekse muziekwereld en schittert in het populaire genre, de laïká . Zij verwierf in de jaren tachtig grote bekendheid met "haar" Smyrneïka , alomgekende populaire liederen uit de steden van Klein-Azië en Oost-Thracië, die zij met evenveel passie vertolkt als toen ze oorspronkelijk gezongen werden voor en ten tijde van de Klein-Aziatische catastrofe . Door haar interpretatie kregen deze gevoelige, klagerige, maar vaak ook zeer ritmische nummers nieuw leven ingeblazen.

Zij is nog nooit in Frankrijk geweest en - voor zover wij weten - ook niet in Nederland, wel een keer of twee in België, maar dat is al een hele poos geleden. Zo werd zij samen met een aantal andere grote namen, zoals Sotiria Bellou, Yorgos Dalaras en Margarita Zorbala , uitgekozen om haar land te vertegenwoordigen in het kader van "Europalia Griekenland" in 1982 in Brussel. Een tiental jaren later zou zij weer in Brussel zijn opgetreden, maar daar werd geen grote ruchtbaarheid aan gegeven. Nadien deden allerhande geruchten over een mogelijke komst de ronde, maar het bleef bij geruchten.

Daarom durven we voor grote namen als deze wel eens wat verder over onze landsgrenzen kijken om u te melden dat zij in november naar het Parijse "Théâtre de la Mutualité" komt, op uitnodiging van Phonie-Graphie , een bedrijfje dat in Frankrijk Griekse taalcursussen organiseert en promoot, en dit jaar zijn tiende verjaardag viert.

Net als in juni , heeft Palio-Paréa in november opnieuw bouzouki -speler Lefteris Tsikouridis uit Thessaloniki uitgenodigd om samen in Nederland op tournee te gaan met hun programma Fonés (Stemmen) .

Maar soms is het omgekeerd, want Palio-Paréa is voortaan ook meer en meer op Griekse podia te zien.

Het concert in Rotterdam kadert in een minifestival rond de luit. Vier concerten, gespreid over drie dagen, hebben allemaal in hun bezetting een bepaald type luit. Alle concerten in deze reeks 4 x luit in het Theater De Evenaar worden voorafgegaan door een lezing.

Op 12 november is het de beurt aan Palio-Paréa met Griekse muziek. Ze spelen met de volgende bezetting:

• Margôt Schenk: zang, baglamas , percussie
• Mattie Tans: zang en gitaar
• Loek Schrievers: bouzouki , tzouras
• Carel van Rijn: contrabas, tenorgitaar

en twee gastspelers:

• Lefteris Tsikouridis: bouzouki en outi
• Takis Sideris: viool en fluit

De andere drie concerten in deze reeks 4 x luit in Rotterdam zijn:

• op 13 november: Etoile Azur, met Sefardische (Spaans-joodse) muziek,
• en Okan Murat Öztürk & Nida Ates, met Anatolische volksmuziek op de bağlama (Turkse langhalsluit)
• op 14 november: Group Al Basri uit Irak, met Arabische muziek op, onder meer, de ud (Arabische luit).

Op woensdag 10 november is Palio-Paréa ook te horen op de radio. In het NCRV-programma Plein Publiek zal Palio-Paréa live een paar nummers spelen en de groep wordt eveneens geïnterviewd. Het programma loopt van 10u tot 11u30, maar is niet volledig aan Palio-Paréa gewijd.

Het concert dat het Vlaams Radio Orkest samen met koor en solisten, waaronder de wereldberoemde Maria Farantouri en Petros Pandis , in oktober in Gent opvoerde is niet zomaar het eerste het beste concert. Het betreft de wereldcreatie van de symfonische versie van het oratorium Canto General , gebaseerd op de gelijknamige verzen van Pablo Neruda en getoonzet door Mikis Theodorakis .

U vindt alle informatie over dit concert en het oratorium op onze oktober-pagina .

Heel wat Griekenland-getrouwen en Theodorakis-adepten woonden dit concert bij, want ook bij ons ligt de periode waarin het oratorium tot stand kwam nog vers in het geheugen. Bovendien wordt in 2004 ook Pablo Neruda herdacht en zijn de politieke ontwikkelingen van de jaren zeventig in Chili hier evenmin onopgemerkt voorbijgegaan.

We kondigden het concert al aan van in mei en alle plaatsen waren reeds vroeg uitverkocht. Jammer voor diegenen die achter het net visten, of te ver wonen. Maar niet getreurd, het concert werd integraal opgenomen en wordt op Radio Klara uitgezonden. Deze cultuurzender biedt in de uitzending Podium dit najaar een uitgelezen reeks van 111 concerten aan. Dit is er een van.

De uitzending op 5 november brengt trouwens niet alleen het concert van 29 oktober in De Bijloke in Gent, maar ook nog ander werk van Mikis Theodorakis in verschillende uitvoeringen. Zo hoort u Maria Farantouri , maar ook Edith Piaf, Liesbeth List en de gitarist John Williams. De historische inleiding van Manos Katrakis op de Canto General wordt eveneens uitgezonden, hoewel die in Gent niet te horen was.

Het VRO, koor en solisten werden in Gent geleid door dirigent Enrique Barrios. En dat hij een Mexicaan is, dat zullen we geweten hebben. Totaal onaangekondigd wijdde hij het eerste deel van het concert helemaal aan Mexico. Er werd werk uitgevoerd van de Mexicaanse klassieke componisten Arturo Márquez, José Pablo Moncayo en Eduardo Angulo, met een belangrijke solopartij voor de Mexicaans-Amerikaanse fluitiste Elena Durán. Ook dat deel van het concert wordt uitgezonden.

Mooi was het allemaal wel, maar een aantal verbaasde toehoorders dachten aanvankelijk dat ze op het verkeerde concert beland waren. U leest er alles over op onze oktober-pagina . Hoogst uitzonderlijk hebben we achteraan onze beschrijving van het concert een naschrift toegevoegd.

Naschrift : En ook bij de radio-uitzending zaten we ernaast, maar dan in de andere richting. De Mexicaanse excursies van maestro Barrios werden dan toch niet uitgezonden maar- blijkbaar op het laatste nippertje - vervangen door andere werken.