Geschiedenis van Griekenland

De "Megali Katastrofi"

De gevolgen van de Megali Katastrofi

In juli 1923 regelde het Verdrag van Lausanne de gevolgen van de Megali Katastrofi. Griekenland moest haar aanspraken op Klein-Azië opgeven. Turkije kreeg Oost-Thracië, Imbros en Tenedos. Noord-Epirus ging terug naar Albanië. De Engelsen bleven op Cyprus. De Italianen behielden Rodos en de Dodecanesos, en in augustus, gebruik makend van de Griekse ontreddering, pikten ze nog gauw Korfu in. Anderzijds mocht Griekenland het grondgebied houden dat het in de Balkanoorlogen veroverd had, plus West-Thracië.

Maar veel ingrijpender dan het hertekenen van de kaart was de gedwongen bevolkingsuitwisseling die door het Verdrag van Lausanne voorgeschreven werd. De redenering was simpel: alle Turken moesten weg uit Griekenland en alle Grieken moesten weg uit Turkije. Daarmee zouden toekomstige spanningen vermeden worden. Dat die mensen al generaties lang in het "verkeerde" land gewoond hadden, en daar in honderden of zelfs duizenden jaren een bestaan hadden opgebouwd dat ze nu moesten achterlaten... tja, je kunt nu eenmaal niet met alle details rekening houden.

Bovendien werden de begrippen "Griek" en "Turk" niet gedefinieerd volgens nationalistische begrippen - die waren nog maar pas uitgevonden - maar men volgde de eeuwenoude indeling van het Ottomaanse rijk, dus een indeling volgens godsdienst. Wie moslim was, was Turk, en moest dus naar Turkije, in totaal 400.000 mensen. Wie orthodox was, was Griek, en hoorde in Griekenland te zitten. Samen waren dat 1,3 miljoen mensen.

In Griekenland kwamen dus duizenden mensen aan, die weliswaar de christelijke godsdienst beleden, maar die geen woord Grieks spraken, alleen maar Turks. En alle Grieken die zich eeuwen tevoren tot de Islam hadden bekeerd - soms gewoon om fiscale redenen of om hun kinderen niet te laten weghalen - werden nu naar Turkije gestuurd terwijl sommigen geen woord Turks kenden.

De Griekse vluchtelingen kwamen, met het weinige dat ze hadden kunnen redden, terecht in allerlei inderhaast opgezette vluchtelingenkampen, in een land dat al moeite had om zijn eigen bevolking van 4,5 miljoen inwoners te voeden. Nu kwam daar nog eens een derde bij.  Er gingen er ook wel weg: 400.000 Turken en nog een paar honderdduizend Albanezen en andere islamieten, maar dat maakte lang niet voldoende huisvesting, levensmiddelen en jobs vrij voor de nieuwkomers. Gelukkig kwamen ze niet in één vloedgolf, er waren er al veel gevlucht voor de fatale klap. Dit zijn de officiële cijfers: