"De zigeuners zijn er" klonk het tot voor kort in de Griekse dorpen, en dat betekende dan dat de muzikanten toegekomen waren en dat het dorpsfeest kon beginnen. In bepaalde streken werd inderdaad beroep gedaan op rondtrekkende zigeuners om de muziek op feesten te verzorgen, en tot voor kort was "zigeuner" in Epirus nog synoniem voor "muzikant". Volgens de legende zijn ze trouwens in 640 na Christus vanuit Indië naar Perzië gehaald als "entertainers". In 855 zijn ze in Byzantium te vinden en vanaf de twaalfde eeuw bereiken ze Europa. Ze verschijnen in de annalen in de vorm zoals we ze nu kennen, als nomaden dus, eerst op Kreta (1322), wat later op Corfu en in Servië (1348). Op hun zwerftochten kwamen ze in aanraking met allerlei culturen, waar ze dan telkens de plaatselijke dansmuziek speelden, maar wel aangevuld met een extra noot hier, een nieuw ritme daar, elementen die ze ontleenden aan de muziek van de ene streek en die inpasten in die van een andere streek. Op die manier zorgden ze op aantoonbare wijze voor een kruisbestuiving tussen de verschillende muzikale stijlen in de Oude wereld.

Het waren (en zijn) vaak fenomenale muzikanten, die hun kennis en kunde van vader op zoon en van moeder op dochter overdragen (de vrouwen zingen vaak, maar bespelen zelden een instrument). Petros Kalyvas is zo'n telg uit een muzikale zigeunerfamilie: zijn vader speelde klarinet en zournas (schalmei), en zijn grootvader eveneens zournas. Hij werd in 1932 geboren in Koúmani, bij Pirgos op de westkust van de Peloponnesos. Hij groeide op in Messolongi, op het vasteland, en kreeg les van de beroemde klarinettist en componist Vasilis Saleas (°1958), die uit dezelfde streek komt. Naast de klarinet heeft hij zich bekwaamd op de outi , de zournas en de flogera (fluit).

Zijn repertoire bevat Griekse volksmuziek uit Thessalië, Macedonië, Roumeli (dat hem het nauwst aan het hart ligt) en uit het oude Smyrna, maar uiteraard ook zigeunermuziek. Tijdens zijn optreden wordt hij begeleid door laouto (luit) en percussie.

Hij komt helaas niet naar België, maar de meeste plaatsen in Nederland waar hij optreedt zijn niet zover weg, en het belooft alleszins de moeite te zijn.

Deze virtuoze klarinetspeler was ook al verschillende malen te gast in België en Nederland. Deze keer speelt hij - jammer genoeg - alleen maar een kort stukje van twintig minuten tijdens de Nacht van de Poëzie. Als u, naast Griekse muziek, ook nog van poëzie houdt, dan loont het zeker de moeite. Anders wacht u misschien beter op een volgende gelegenheid.

Petros Loukas Chalkias werd geboren in 1934 in Delvinaki, een klein dorpje in Epirus. Vanaf zijn dertiende speelt hij als beroepsmuzikant, en hij werkte vijftien jaar in Amerika.  Hij wordt beschouwd als de beste vertolker van de Epirotische miroloia, de klaagliederen die meestal gezongen en gespeeld worden voor diegenen die heengaan uit het dagelijks bestaan.

U vindt een biografie van hem in onze rubriek " Achtergrond ".

Dit ensemble bestaat uit een dertigtal studenten van het Musicologisch Instituut van de Universiteit ven Thessaloniki. Ze maken een tournee door Duitsland en doen meteen ook België aan. Zo brengen ze een bezoek aan de studenten van de faculteit Nieuwgrieks van de Universiteit Gent en verzorgen dan meteen ook maar een optreden.

Ze brengen "De Ballade van de Dode Broer", een eeuwenoude ballade waarin Konstantijn centraal staat. In de loop der tijden zijn er talrijke varianten van ontstaan, en daaruit is de nog steeds levende Thracische traditie gekozen als basis voor de opvoering. Daar doorheen zijn andere muzikale elementen geweven die al evenzeer kunnen bogen op een eeuwenoude traditie, namelijk wiegeliedjes, bruiloftsmuziek en klaagliederen uit Klein-Azië, de Peloponnesos en Macedonië (zie ook hierboven bij Petros-Loukas Chalkias ).

Deze muziek wordt uitgevoerd op traditionele Griekse en op Orff-instrumenten. Het ensemble staat onder leiding van Yannis Kaimakis, en de enscenering werd uitgewerkt door Sophia Karakantza.

Zij werd geboren in Alexandrië in Egypte en haar echte naam is Alkistis Sevasti Attikioezel, wat "Alkistis met de mooie naam" zou betekenen in het Egyptisch. De naam Protopsalti is een pseudoniem en betekent eigenlijk "voorzanger in de kerk". Zij kreeg die naam niet voor niets aangemeten.

Tijdens dit optreden in Amsterdam wordt ze begeleid door een klein ensemble, bestaande uit Evangelos Boudounis op gitaar en Nikos Antipas op percussie. Ze brengt liederen uit haar laatste cd " San Ifaistio pou ksipna " ("Als een ontwakende vulkaan").

Het programma van dit optreden heet " Volcano Minimal " en gaat gepaard met een nieuwe live-versie van eerdergenoemde cd. De naam van het programma zegt het allemaal: soberheid en minimalisme zijn hier troef zodat haar "vuurstem" op zijn best tot uiting komt.

Meer over Alkistis Protopsalti leest u in onze rubriek " Achtergrond ".

Met Notis Sfakianakis is het als met retsina: of je lust het en dan vind je het heerlijk, of je lust het niet en dan vind je het net terpentijn. Hij schijnt vooral in trek te zijn bij Griekse dames tussen de twintig en de vijfentwintig.

Meer over Notis Sfakianakis leest u in onze rubriek " Achtergrond ".

Volgens de organisatoren van het concert in Vorst (op de Griekse nationale feestdag!) komt hij naar België "met een wervelende show met meer dan dertig muzikanten en dansers".