Savina Yannatou raakte bij ons vooral bekend met haar Sefardisch repertoire en haar liederen van het Middellandse-Zeegebied, die ze vorige zomer nog op het Torhout World Festival bracht. Met dit repertoire komt ze trouwens nog op 30 oktober en 2 november naar Frankfurt (D) naar aanleiding van de Frankfurter Buchmesse . Minder bekend zijn haar kinderliedjes en haar elektronische muziek.

Deze keer brengt zij een heel ander programma. In het eerste deel van dit concert staat de muziek van de film "Ekdromi" ("Uitstap") op het programma. Voor deze film, uit 1966, van Takis Kanellopoulos schreef Nikos Mamangakis de muziek. Maar omdat Mamangakis het niet helemaal eens was met de manier waarop "zijn" muziek verwerkt werd in de film, bracht hij er nadien de naar zijn gevoel nodige aanpassingen aan. Op deze nieuwe versie: "Nea Ekdromi" ("Nieuwe Uitstap"), uitgebracht op plaat in 1986, speelt Elena Papandreou gitaar en zingen Savina Yannatou en Nena Venetsanou elk één of twee liedjes. Het programma van de huidige reeks concerten is op die nieuwe versie gebaseerd. Yorgos Mouloudakis neemt de sologitaar voor zijn rekening en Savina Yannatou zelf zingt drie liederen. Yorgos Mouloudakis wordt tegenwoordig als een van de betere gitaristen van Griekenland beschouwd.

Na de pauze worden er dertien gedichten van Kostas G. Karyotakis vertolkt, getoonzet door de componiste, pianiste en zangeres Lena Plátonos. Karyotakis, die in 1928 op 32-jarige leeftijd zelfmoord pleegde, schreef vooral gedichten die opvallen door hun melancholie. Behalve door Yorgos Mouloudakis (en niet Moulodakis zoals vermeld in de brochure van de Warande), wordt Savina Yannatou verder begeleid door Thódoros Kotepános (piano), Dionysis Vervitsiotis (viool), Tasos Misyrlís (cello) en Thódoros Lazárou (contrabas).

Vóór het concert is er een inleiding voorzien door Hero Hokwerda, docent Nieuwgriekse taal- en letterkunde en literair vertaler, die komt spreken over de poëzie van Karyotakis. Deze lezingen zouden ongeveer een half uur duren, maar werden ons echter niet door alle zalen bevestigd. U doet er goed aan hiernaar te informeren bij uw reservatie.

Een uitgebreide biografie van Yannatou vindt u in onze rubriek " Achtergrond ".

De componist Nikos Mamangakis (van de filmmuziek) is trouwens ook in Nederland en geeft op 12 oktober een lezing in het Grieks: "Van gedicht tot lied, Griekse poëzie op muziek gezet". (Zie hieronder voor de praktische details.)

De tournee van Savina Yannatou is één van de vier reeksen Griekse concerten die, zoals nagenoeg elk seizoen, ook in 2001-2002 in samenwerking met Sferra georganiseerd worden. De andere drie zijn Mode Plagal , het Byzantijns koor Agiopolitis en Nikos Papazoglou . (Niet alle zalen nemen echter alle vier concerten in hun programma op).

Nikos Mamangakis schrijft muziek voor toneel en film en gebruikt daarbij elementen uit de Griekse volksmuziek. In het kader van de concerten van Savina Yannatou (zie hierboven ) geeft deze componist een lezing in het Grieks met als onderwerp: "Van gedicht tot lied, Griekse poëzie op muziek gezet".

Na de lezing wordt u de mogelijkheid tot napraten geboden bij een borrel.

De Vereniging van Macedoniërs in België organiseert nu reeds een aantal jaren ieder najaar een reeks culturele activiteiten. De bedoeling is om de Griekse geschiedenis en de Griekse beschaving zeker niet in de vergeethoek te laten verdwijnen. Op het programma staan optredens, tentoonstellingen, theatervoorstellingen en meestal een Grieks feest als afsluiter.

We geven u hier beknopt de activiteiten voor oktober door:

• Woensdag 24 oktober t/m vrijdag 26 oktober telkens om 20u15, zaterdag 27 oktober om 18u15 en zondag 28 oktober om 16u15 en om 20u15: Theatervoorstelling georganiseerd in samenwerking met de Griekse Gemeenschap van Brussel. "To fintanaki" van Pantelis Horn in een enscenering van Yannis Gavras en opgevoerd door 10 Griekse amateurtoneelspelers. Plaats: Les Tréteaux de Bruxelles, Lakensestraat 159, 1000 Brussel (tegenover de KVS).
• Dinsdag 30 oktober om 19u30: feestelijke opening van de Alexandria 2001 met een dansfestival en een receptie. Plaats: CC van Oudergem, Vorstlaan 183, 1160 Brussel.
• Dinsdag 30 oktober t/m vrijdag 2 november van 10u tot 19u: tentoonstelling van schilderijen van diverse kunstenaars en fototentoonstelling van Macedonië. Er is ook een tekenwedstrijd voor scholieren. Plaats: CC van Oudergem (adres zie hoger).

Voor het programma van november verwijzen wij u graag naar onze novemberpagina . Op 5 november staat alvast een optreden van Stavros Xarchakos gepland. Stavros Xarchakos, de componist die bij ons vooral bekend raakte met zijn muziek voor de film "Rembetiko" uit 1983. U vindt een beschrijving van zijn muzikale levensloop in onze rubriek " Achtergrond ".

Naar aanleiding van de Internationale Buchmesse 2001 in Frankfurt (zie onder ), met dit jaar Griekenland als gastland, treedt Yorgos Dalaras éénmalig op in de Alte Oper, samen met Joan Faulkner, de internationaal bekende soul-zangeres uit Indiana (USA). Ook Maria Farantouri is in Frankfurt te gast met een afzonderlijk programma.

Het eerste deel van het optreden van Yorgos Dalaras wordt een hommage aan de wereldberoemde Griekse dichter Konstantinos Kavafis. Enkele gedichten van hem werden op muziek gezet door Alexandros Karozas, een in Duitsland levende Griekse componist. Dit gedeelte van het concert is een première. Het is echter niet de eerste maal dat Yorgos Dalaras samenwerkt met Karozas. In 1995 trad hij, eveneens in de Alte Oper van Frankfurt, al op met liederen gecomponeerd door Alexandros Karozas en met precies diezelfde Joan Faulkner die hem nu ook zal bijstaan. Van dat optreden werd de cd "Dalaras, live and unplugged" gemaakt. Een gelijkaardig programma presenteerde Dalaras in september 2000 voor het eerst in Griekenland, ook toen samen met Joan Faulkner en met het Londens BBC Symphony Orchestra in het Herodion amfitheater van Athene. Bovendien wordt op 11 oktober  "De droom van Ikaros" opgevoerd; een werk met Byzantijnse klanken bewerkt voor een symfonisch orkest.

In het tweede deel van het optreden in Frankfurt mag u zich verwachten aan bekende liederen van al even bekende grote componisten zoals Mikis Theodorakis en Manos Hadjidakis, die gedichten van andere grote dichters als Seferis en Elytis op muziek hebben gezet.

Voor een biografie van Yorgos Dalaras kunt u terecht in onze rubriek " Achtergrond ". Meer muzikale informatie over de Buchmesse vindt u hieronder .

Yorgos Dalaras doet deze maand ook even Amsterdam aan, zie verder .

De 53ste editie van de Internationale "Frankfurter Buchmesse" heeft dit jaar Griekenland als gastland gekozen. Omdat er heel wat culturele activiteiten georganiseerd worden, niet alleen in Frankfurt maar zowat heel het jaar door in gans Duitsland, en soms zelfs daarbuiten, willen we u deze informatie zeker niet onthouden.

De Frankfurter Buchmesse is in de eerste plaats een boekenbeurs. De Griekse literatuur en poëzie verwierf internationale bekendheid met dichters als Nobelprijswinnaars Yorgos Seferis (1963) en Odysseas Elytis (1979). Ook de naam van de romanschrijver Nikos Kazantzakis zal velen niet onbekend in de oren klinken met wereldberoemde romans als "Het leven van Alexis Zorbas" en "Anafora ston Greco", boeken die in verschillende talen vertaald werden. De meer  moderne Griekse literatuur daarentegen is bij het bredere lezerspubliek nog onontgonnen terrein, mede door de geringe verspreiding van de Griekse taal. Daar wil de Buchmesse dit jaar wat aan doen. Met de slogan "Nieuwe wegen naar Ithaca" refereert gastland Griekenland uiteraard naar het bekende volksepos van Homeros, de Odyssee, dat de tienjarige zwerftocht van Odysseus beschrijft op weg naar zijn vaderland Ithaca. De dichter Konstantinos Kavafis schreef in dit verband in 1911 zijn gedicht "Ithaca". Helemaal in die filosofie hopen de organisatoren dat een (Grieks) boek ter hand nemen, nieuwe wegen zou openen naar een totaal andere wereld van gedachten, fantasie en esthetiek. Ongeveer honderd Griekse schrijvers en dichters reizen in 2001 doorheen Duitsland om overal lezingen te geven. In Frankfurt zelf worden zo'n vijftig schrijvers verwacht tijdens de Buchmesse.

Naast het literaire worden nog andere facetten van het culturele leven in Griekenland belicht door middel van tentoonstellingen, muzikale optredens, multimedia-evenementen, e.d.m.

Het Forum wordt op de Buchmesse het nationaal paviljoen van Griekenland, met als middelpunt het "amfitheater" waar voortdurend lezingen, podiumdiscussies, muzikale opvoeringen, literaire workshops, boekpresentaties en filmvoorstellingen zullen plaatsvinden.

De gemeenschappelijke stand van de Griekse uitgevers zal zich in hall 5 bevinden.

Het "Symposion", een literair café-restaurant waar toepasselijk Griekse gerechten zullen geserveerd worden, wordt het trefpunt voor auteurs, uitgevers en bezoekers.

In het literatuurhuis in Frankfurt worden lezingen gegeven van Griekse auteurs, maar er worden ook wetenschappelijke congressen, podiumdiscussies, fototentoonstellingen en kamermuziekconcerten georganiseerd.

Verder omvat het omvangrijke culturele programma tal van tentoonstellingen in vele toonaangevende musea, die speciaal voor Griekenland hun deuren wagenwijd openzetten: een tentoonstelling over Grieken in Frankfurt en omgeving, uitgelezen thema's over Griekse kunst in de 20ste eeuw, Byzantijnse iconen, een multimediale hommage aan Nobelprijswinnaar literatuur Yorgos Seferis, de geschiedenis van de Griekse joden door de eeuwen heen, enz.

Er worden theater- en muziekvoorstellingen gegeven in gans Duitsland.

Wat muziekopvoeringen betreft scharrelden we voor u de volgende informatie bij mekaar:

• Woensdag 10 oktober, 20u, grote zaal, Alte Oper: openingsconcert/gala-avond met de Griekse mezzosopraan Agnes Baltsa en het Staatsfilharmonisch Orkest Rheinland-Pfalz onder leiding van dirigent Nikos Athinaios (zij brengen gerenommeerde klassieke muziek). Prijzen: DEM 36, 53, 70, 87. In aanwezigheid van de Griekse president.
• Woensdag 10 oktober, van 11u30 tot 12u15 en van 17u tot 17u45, Forum Buchmesse-Amfitheater: Domna Samiou en ensemble (volksmuziek).
• Donderdag 11 oktober, 20u, grote zaal, Alte Oper: Yorgos Dalaras en Symfonisch Orkest, met gastoptreden van Joan Faulkner ( zie hoger ).
• Donderdag 11 oktober, van 13u45 tot 14u30 en van 17u30 tot 18u30, Forum Buchmesse-Amfitheater: muziekgroep Yakinthos (nieuwe generatie Griekse volksmuziek).
• Op vrijdag 12 oktober wordt in drie delen het epos van de Kretenzer Vincenzo Kornaros, de "Erotokritos", opgevoerd door twee bekende volksmuzikanten: Psarantonis en Ludovikos ton Anogion , samen met de meester van het Griekse schimmenspel, Evgenios Spatharis, 12u15-13u, 14u15-15u, 17u-18u30, Forum Buchmesse-Amfitheater
• Vrijdag 12 oktober, 14u, Hall 3.1 M101, Buchmesse: Prosechós .
• Zaterdag 13 oktober, 20u, Mozart zaal, Alte Oper: Coasts of Spirits, "Griekenland in muziek en poëzie" met Alexandra Grava , mezzosopraan, en het Orama Ensemble uit Londen, en Otto Sander , voordracht. Zij vertolken o.a. werk van Mikis Theodorakis en Manos Hadjidakis. Er worden gedichten voorgedragen van Kavafis, Ritsos, Seferis en Elytis. Prijzen: DEM 20, 35, 50, 65.
• Zaterdag 13 oktober, van 12u15 tot 13u, Forum Buchmesse-Amfitheater: Ghetonia, Graecia Salentina (traditionele muziek uit de Griekssprekende dorpen van Zuid-Italië).
• Zondag 14 oktober, van 12u tot 13u15, Forum Buchmesse-Amfitheater: Lakis Chalkias en het orkest van Nea Ionia (Athene) (liederen over emigratie).
• Zondag 14 oktober, van 16u tot 17u30, in het Forum-Amfitheater van de Buchmesse, Maria Farantouri en ensemble. (Met Griekse gedichten op muziek gezet). Maria Farantouri treedt in oktober/november ook nog op andere plaatsen in Duitsland op, en in november komt ze naar België. Zie hiervoor onze novemberpagina .

Om u een idee te geven van de omvang en de grootse opzet van deze boekenbeurs sprokkelden we voor u ook wat nevenevenementen bij mekaar die vóór en na de beurs plaatsvinden (enkel wat muziek betreft):

• 23 september, 15u, Dommuseum, Frankfurt-am-Main, Byzantijns koor "Ioannis Damaskinos" uit Thessaloniki met een concert t.g.v.de tentoonstelling "Godsdienst en Geloof".
• 6 oktober, 20u, Residenz Würzburg, Würzburg, liederen met de mezzosopraan Alexandra Grava .
• 7 oktober, 19u30, Museum Judengasse-Konzerthalle, Frankfurt-am-Main, romaniotische en Sefardische liederen van de Griekse joden gebracht door het Koor van het Joods Museum van Athene o.l.v. I. Negrin.
• 19 oktober, 20u, Stadtbibliothek, Eppelheim, XPOH , mediterrane muziek
• 30 oktober en 2 november, 20u, Hessischer Rundfunk, Grosser Sendesaal, Frankfurt-am-Main, Savina Yannatou en Primavera en Salonico met melodieën uit het Middellandse-Zeegebied en sefardische liederen van de joden uit Thessaloniki. Met een heel ander repertoire komt zij eerder deze maand naar België en Nederland. ( zie hoger ).
• 18 november, uur niet bekend, Literaturhaus, Wien, muzikale avond met Thanos Mikroutsikos gewijd aan de schrijver Nikos Kavvadias.
• 27 november, 20u, Alte Oper, grote zaal, Frankfurt-am-Main, Canto General van Mikis Theodorakis op gedichten van Pablo Neruda met als solisten: Petros Pandis en Maria Farantouri . Prijzen: DEM 45, 55, 65, 75.

Het Crossing Border Festival wil, zoals de naam het zelf aangeeft, grensoverschrijdend zijn in verschillende opzichten. In de eerste plaats door een internationaal programma aan te bieden dat diverse artiesten van verschillende disciplines en genres samenbrengt. Maar tevens wil het ook een interactie teweegbrengen tussen de artiesten onderling en tussen de artiesten en het publiek. De nadruk ligt op het geschreven, gesproken en gezongen woord, belicht in al haar facetten. Poëzie, proza, film en muziek gaan hier hand in hand.

Op het programma staan dit jaar o.a.:

• Goran Bregovic and his wedding and funeral band op vrijdag 26 oktober, 20u-21u15, grote zaal, Stadsschouwburg . Hij is de jonge componist, afkomstig uit voormalig Joegoslavië, die reeds met succes samenwerkte met Yorgos Dalaras en met Alkistis Protopsalti. Uit die samenwerking resulteerden prachtige liederen en muziek. Bregovic' mooie Balkanmuziek heeft meestal een zigeunertintje. In juli 2000 was hij in België nog te gast op het Sfinks Festival .
• Yorgos Dalaras and band op zaterdag 27 oktober, 21u30-22u45, grote zaal, Stadsschouwburg . Een biografie van Yorgos Dalaras vindt u in onze rubriek " Achtergrond ".

Met een dergelijk goedgevuld programma is het natuurlijk de vraag of het de moeite loont om uitsluitend voor Dalaras naar Amsterdam te trekken. Het lijkt er in elk geval niet op dat u op een avondvullend optreden van hem mag rekenen. Daarom misschien alleen te overwegen als u toch in de buurt bent, en/of een vurige fan bent, en/of als de andere evenementen van het Festival u aanspreken.

Het Leidseplein ligt op 20 minuten stappen van het Centraal Station in Amsterdam. Indien u liever niet te voet gaat dan kan u van Amsterdam CS de volgende trams nemen: 1,2,5 en 20. Tram 5 is de laatste tram terug (omstreeks 0u25). Na 1u zijn er echter nog nachtbussen die om de 15 minuten vertrekken aan de halte Hotel American.

In navolging van de succesformule in Amsterdam heeft Brussel op zondag 28 oktober haar eigen miniversie van Crossing Border. Dit festival heeft plaats in de Ancienne Belgique en start om 15u. Tot onze spijt staan er daar geen Griekse artiesten op het programma.

Het Grieks en Intercultureel Centrum Agora in Luik, waar trouwens regelmatig Griekse danslessen gegeven worden, organiseert samen met de Waalse Federatie van Populaire Muziek en Volksdans een tweedaagse dansstage onder de deskundige leiding van Dimitris Karomas. Dimitris is afkomstig van het dorp Flambouro, bij Serres in Oost-Macedonië. Als adolescent leidde hij al een groepje dansers van zijn streek. Inmiddels verzorgt hij met die groep optredens op verschillende festivals in binnen- en buitenland. Tegenwoordig vertoeft hij in Athene en geeft er dansles aan het Grieks Centrum voor Folklorestudies. Dit centrum werd opgericht in 1982 en stelt zich tot doel het bestuderen en behouden van het rijke culturele patrimonium van Griekenland op het gebied van muziek, dans, klederdracht en traditionele dorpsfeesten.

Het Grieks Centrum voor Folklorestudies van Athene was vorig jaar nog te gast in Brussel voor een optreden in Oudergem . De dansers en muzikanten zijn allen studenten die traditie hoog in het vaandel dragen. Zij verwierven internationale vermaardheid vanwege hun professionalisme en ze organiseren regelmatig dansstages.

Ook Dimitris Karomas verzorgt dansstages en leert de typische dansen van zijn streek aan. Hij komt met zijn dansers en muzikanten naar Luik voor zo'n dansstage op 6 en 7 oktober.

Op zaterdagavond wordt er samen met de groep een dansfeest georganiseerd, uiteraard op de typisch Grieks-Macedonische klanken van een zournas (soort hobo) en een daouli (grote trom). De groep zal ook een demonstratie ten beste geven.

I Ellines zijn ouwe getrouwen in het Intercultureel en Grieks centrum Agora. Zo'n acht jaar geleden werd dit duo opgericht op aanvraag van de Griekse Gemeenschap in België. De Grieken in de diaspora vermaken zich immers graag op de hun welbekende manier en in "hun" typische sfeer, die menige niet-Griek ook niet onberoerd laat.  

Dimitris Tsimbiropoulos, zang en gitaar , en Stratos Stabourlos, bouzouki en zang, weten met hun breed repertoire, variërend van traditionele liederen naar meer actuele deuntjes, met steeds wederkerend succes de Griekse feesten op te luisteren. Sommigen kennen Dimitris misschien nog van het "Duo Belgreco" waar hij vroeger het  "greco"-deel voor zijn rekening nam. Beide muzikanten maken tevens deel uit van het Theodorakis- Ensemble dat in januari jl. nog in CC De Kollebloem in België te horen en zien was.

Er zullen die avond ook traditionele dansen gedemonstreerd worden door de groep Terpsichore.

Voorts de gewone "Griekse" ingrediënten zoals culinaire hapjes en drankjes, een tombolatrekking en de mogelijkheid om zelf even de benen te strekken... allemaal onontbeerlijke elementen om die toch zo typische hoger vernoemde Griekse hartelijkheid te creëren.