Een kamerbrede glimlach, een diepe warme stem, een uitzonderlijke podiumprésence en bakken vol talent, dat is hoe we Natasa Theodoridou ( Νατάσα Θεοδωρίδου , °1970) aankondigden toen ze in juni 2014 voor de eerste keer naar Brussel kwam.

We vertelden u toen ook dat dit voldoende was om in geen tijd de "talk of the town" te worden toen ze in 1996 verhuisde van haar geboortestad Thessaloniki naar Athene. Kort voordien was ze nog gewoon een journaliste geweest die wat bijkluste als zangeres, een jaar nadien had ze een platencontract op zak van één van de grote platenfabrieken.

Haar eerste cd heette gewoon " Natasa Theodoridou " en die verkocht zo goed dat ze enkele weken later een platina exemplaar mocht gaan afhalen. Inmiddels heeft ze zeventien eigen albums op haar naam staan, of misschien wel meer. Iedereen lijkt namelijk een beetje de tel kwijt, ook al omdat er een aantal live opnames, "best of" en cd-singles uitgebracht werden. Moet je die dan meetellen of niet? In elk geval: als je alleen kijkt naar de "eigen albums" volgens de klassieke formule, dan zijn er minstens vijf daarvan die goed waren voor goud, en de andere gingen zelfs voor platina.

Alles wat u verder nog over haar zou willen weten is te vinden in de biografie die we in 2014 over haar schreven. We vonden het niet echt nodig om die bij te werken, want aan de essentie is er al die tijd eigenlijk niets veranderd.

Ze maakte ook in Brussel flink wat indruk, maar toch is dat inmiddels al bijna tien jaar geleden. Nu komt ze opnieuw deze kant op, alleen zijn er op dit moment (april 2023) geen optredens gepland in de Lage Landen. En zelfs in Duitsland staan er maar twee concerten op stapel.

Daarvan nemen we alleen Düsseldorf op in onze Agenda want dat is niet zo heel ver van de grens vandaan. Dat concert kan dan vooral interessant zijn voor de bezoekers van onze site die in het oosten van België of Nederland wonen.

Het andere concert is in Stuttgart en dat vonden we toch wel een beetje "te ver van ons bed".

Eind oktober begint er in de Art Base een reeks workshops onder de titel "Voices of Rebetiko".

Dat is al de derde keer op rij. Ook in het seizoen 2022-2023 was er al zo'n reeks, en die waren op hun beurt eigenlijk het logische vervolg op een aantal eerdere, afzonderlijke workshops met hetzelfde thema, zoals in januari 2022 , februari 2022 of maart 2022 .

De accenten lagen telkens een beetje anders. De eerste workshops focusten telkens op één bepaalde zanger(es), in de tweede reeks werd er telkens één specifieke rembetika -componist onder de loep genomen.

In deze derde reeks, die loopt van oktober 2023 tot april 2024, staat er telkens één bepaald liedje centraal, en van daaruit wordt dan stijl en techniek van zowel de zanger(es) als de componist onder de muzikale microscoop gelegd.

Dat zijn er dertien in totaal. Wij kondigen hier alleen het begin van de reeks aan.

De workshops - onder leiding van Vanessa Kourtesi - gaan wel alleen door als er minimaal 5 deelnemers zijn, maar gezien het succes van de vorige edities zou dat geen probleem mogen zijn. De andere limiet is dan misschien meer relevant: er worden maximaal 15 gegadigden toegelaten. Dat is ook wel nodig, want de deelnemers krijgen individueel advies over hun techniek en hun vertolking.

Enkele dagen na de eerste workshop van deze reeks begint er in dezelfde Art Base een andere, kortere reeks, deze keer onder leiding van Eirini Zogali. Die focust op het samenspel binnen een (rembeika) ensemble. Meer info verder naar onderen op deze pagina .

En dan is er ook nog een derde reeks, waar het gaat over de traditionele muziek. Die wordt net als vorig jaar geleid door Panos Skouteris . Ook hierover vindt u hieronder meer informatie.

Het zou een understatement zijn om te zeggen dat Glykeria ( Γλυκερία ) en Melina Aslanidou ( Μελίνα Ασλανίδου ) twee belangrijke zangeressen zijn.

Elk voor zich behoren ze inderdaad tot de absolute top in Griekenland, en nu komen ze samen naar Duitsland om daar twee concerten te geven. Het programma zou natuurlijk bestaan uit een aantal van hun respectievelijke grootste hits, bij elkaar gesprokkeld uit een haast eindeloze reeks albums die vaak goud of platina behaalden. Dat lijstje zouden ze aanvullen met een aantal bekende liedjes van anderen, liedjes die ze zelf graag horen en ook graag zingen.

Dat laatste - graag zingen - typeert hen wel. Elk van hen is al beginnen zingen van toen ze een klein meisje was, en eigenlijk zijn ze daar nooit mee opgehouden. Eerst deden ze dat gewoon op schoolfeestjes, of in vrienden- en familiekring. Maar met al hun talent was het haast onvermijdelijk dat elk van hen op een gegeven moment verzeild raakte in kringen waar beroepsmatig aan muziek gedaan wordt - en daar werden ze prompt, als door een wervelwind, helemaal naar de top gezogen. En daar zijn ze nooit meer weggegaan.

Het is niet dat er daar een vacuüm was, daar aan die top. Wel integendeel. Glykeria (*1953) begon professioneel te zingen in 1974. Melina Aslanidou (*1974) begon omstreeks 1992 mee te zingen in allerlei muziekclubs in Thessaloniki, waar ze al snel opgemerkt werd en een baantje aangeboden kreeg. Zowel de jaren '70 als de jaren '90 waren periodes waarin het Griekse lied een grote bloei kende. Er was dus voldoende aanbod, en toch maakten de beide - intussen al wat grotere - meisjes heel wat indruk.

Er is nog iets dat opvalt: al dat succes is bij geen van beiden ooit naar het hoofd gestegen. Ze zijn altijd even charmant en beminnelijk gebleven - maar misschien is dat ook wel één van de redenen voor hun enorme populariteit.

Er zijn dus heel wat opvallende gelijkenissen, en in de afgelopen decennia hebben ze natuurlijk al wel een paar keer samengewerkt, zowel op het podium als op plaat, maar toch verliepen hun carrières grotendeels parallel.

Dit jaar (2023) besloten ze dan om samen een reeks optredens te geven. In het voorjaar gingen ze op "North-America Tour", met onder - veel - meer New York, Boston, Tampa (FL), Los Angeles, Toronto, ... Later reisden ze met dit programma doorheen Griekenland en Cyprus, en nu komen ze er dus mee naar Duitsland.

Daar zijn er twee concerten: het ene op 20 oktober in Neu-Isenburg (in de buurt van Frankfurt), het andere op 21 oktober in Neuss (bij Düsseldorf). We nemen alleen dat laatste op in onze "Agenda", omdat het niet zo heel ver van de Duitse grens vandaan ligt.

Er zijn geen aanwijzingen dat ze ook naar Nederland of België zouden komen. Belangstellenden zullen het dus met één van de Duitse concerten moeten stellen.

Of het de moeite loont? Iedereen, die een beetje belangstelling heeft voor Griekse muziek, zal deze twee zangeressen allicht wel kennen, en zal dat dus zelf kunnen beoordelen.

Voor zover nodig kunnen we voor Glykeria verwijzen naar onze mei 2017 maandpagina . Toen kwam ze inderdaad naar Amsterdam, en daarom schreven we toen een artikeltje over haar.

Voor meer informatie over Melina Aslanidou kunt u terecht in onze biografie van haar , die we schreven toen ze in mei 2007 samen met Yorgos Dalaras op "European Tour" ging. Die bio hebben we sindsdien niet meer bijgewerkt, ook niet toen zij in maart 2018 zelf op tournee ging en daarbij ook Amsterdam en Brussel aandeed.

Tot slot: oktober 2023 wordt een drukke maand voor Duitse liefhebbers van Griekse muziek. Eerst komt Natasa Theodoridou naar Düsseldorf en Stuttgart (zie hoger op deze pagina ), twee weken later is het de beurt aan Glykeria en Melina Aslanidou - en tussenin komen ... Yorgos Dalaras en Alkistis Protopsalti samen naar Stuttgart en München. Dat laatste vonden we toch wel een beetje al te ver over de grens, tenslotte zijn we een website over "Griekse Muziek in België en Nederland ".

Enkele dagen na de workshop van Vanessa Kourtesi (zie hoger op deze pagina ) begint er een tweede reeks, deze keer onder leiding van Eirini Zogali.

Zij zal focussen op de werking van een ensemble binnen de rembetika , dus op de manier waarop de muzikanten samenwerken (of "samen werken") om een goed resultaat neer te zetten. Dat gebeurt aan de hand van het repertoire van de rembetika van pakweg 1920 tot 1950.

Toch zijn alle instrumenten welkom, en de workshops richten zich ook tot alle niveaus. De deelnemers krijgen individueel advies en feedback.

Eerst was gezegd dat deze workshops zouden geleid worden door Asteris Varveris, maar die is verhinderd en daarom neemt Eirini Zogali van hem over.

Over Eirini Zogali (Ειρήνη Ζώγαλη) vertelden we u al een paar dingen op onze november 2021 maandpagina , toen ze samen met Vanessa Kourtesi en Asteris Varveris in Rotterdam kwam optreden als het "Rebetiko Trio".

En ten overvloede: een andere collega van haar, Panos Skouteris , geeft dit seizoen opnieuw een reeks workshops, waarin het (net als vorig jaar) zal gaan over de traditionele muziek. Meer info wat verder naar onderen op deze pagina.

De Zwarte Bessen komen opnieuw naar België en Nederland!

Dat is namelijk de vertaling van "Ta Mavra Moura" ("Τα Μαύρα Μούρα"), de naam van het trio dat uit Athene overkomt voor een aantal optredens in de Lage Landen.

Het gaat dan meer bepaald om de bessen van de moerbeiboom, een boom die zowat over de hele wereld voorkomt. Er zijn verschillende soorten van die boom, elk met z'n eigen bessen, maar de zwarte zijn het lekkerst, vinden de Grieken. Je kan er ook heel veel mee doen: je kan ze gewoon eten als fruit, je kan ze verwerken in taarten en ander gebak, je kan ze inmaken of ze tot jam verwerken, en misschien nog wat andere dingen. Van de bladeren van de mouriá (μουριά), zoals de boom in het Grieks heet, kan je trouwens ook kostbare kleding maken, al heb je daar wel de medewerking van de zijderupsen voor nodig.

De muzikale "Zwarte Bessen" zijn al even veel-zijdig. Zij weven een programma met allerlei soorten muziek, maar het zwaartepunt ligt toch ergens rond het midden van de vorige eeuw. Van daaruit trekken ze dat verder open. Voeg daar enkele decennia aan beide kanten aan toe en dan heb je meteen ook de periode waarin de rembetika tot bloei kwam, en waarin ze gedeeltelijk van haar oosterse roots ontdaan werd om over te gaan in de laïka en vervolgens de endechna . Daarmee zit je dan al snel bij de grote componisten als Mikis Theodorakis en Manos Hadjidakis . Aan het andere uiteinde van de periode heb je dan ook nog de dimotika oftewel de dorpsmuziek, die indertijd met de plattelandsvlucht mee naar de steden kwam maar die toch de hele tijd lang verder bleef floreren, zowel in de dorpen als in de steden. Die loopt er dus zo'n beetje als een rode draad doorheen.

Dat is ongeveer het programma dat je van deze concerten mag verwachten.

De bezetting van het trio vertelt dan de rest van het verhaal. Die ziet er namelijk als volgt uit:

• Eirini Sgouridou : dwarsfluit, zang
• Yorgos Goudousakis : bouzouki , zang
• Yorgís Karrás : gitaar , zang

Het zal meteen duidelijk zijn dat dit geen "standaard" rembetika -trio is. Bouzouki en gitaar , dat is nog tot daar aan toe, maar een dwarsfluit was in die periode alleszins niet gebruikelijk in de taverna 's en muziekclubs van de Griekse steden. In de dorpsmuziek vind je dan weer wel allerlei andere soorten blaasinstrumenten: flogera , zournas en klarinet bijvoorbeeld. Een dwarsfluit is voor dit gamma dus niet helemaal een vreemde eend in de bijt, maar het klinkt toch verrassend anders dan wat je gewend bent.

Ook het feit dat ze alle drie ook zingen is niet meteen ongehoord, maar al evenmin gebruikelijk. In de "standaard" groepjes uit die tijd was er één zanger of zangeres, en de instrumenten moesten die dan begeleiden. De "Mavra Moura" doen dan ook hier dus een beetje anders. Zij gebruiken hun drie stemmen gewoon als evenveel bijkomende muziekinstrumenten.

De - letterlijk en figuurlijk - centrale figuur is de fluitiste Eirini Sgouridou (Ειρήνη Σγουρίδου). Zij werd geboren in Thessaloniki maar groeide op in Kilkís, een stadje van pakweg 20.000 inwoners wat verder naar het noorden. Na de Megali Katastrofi, oftewel de bevolkingsuitwisseling met Turkije en Bulgarije in 1922, hadden heel veel vluchtelingen in die regio een nieuw bestaan gevonden. Eirini Sgouridou hoorde dus als klein meisje heel wat verschillende soorten traditionele muziek, bijvoorbeeld van Thraciërs, Vlachen, Sarakatsanen, Pontiërs, ... en natuurlijk ook van de plaatselijke Macedoniërs.

Al die bevolkingsgroepen hebben hun eigen feesten, en daar komen dan nog de feesten in de omliggende dorpen bij, plus de nodige trouwfeesten en dergelijke. Er was dus altijd wel ergens muziek te horen. Er werd natuurlijk ook gedanst, en Eirini deed enthousiast mee. En als er eens een keertje geen feest was, als de mensen gewoon bij elkaar zaten, dan waren er misschien geen muzikanten om voor hen te spelen, maar geen nood, dan zongen ze gewoon zelf. Dat waren niet alleen de traditionele liedjes, maar ook de "nieuwerwetse" dingen, liedjes die ze kenden van op de radio bijvoorbeeld. Op die manier raakte het meisje ook vertrouwd met de "greatest hits" uit de rembetika , de laïka en de endechna .

Ze vond het allemaal heel boeiend en fascinerend. Het vervolg laat zich raden: ze ging muziek studeren, eerst aan de plaatselijke school, later aan het conservatorium. Ze begon met akoestische gitaar, maar al gauw schakelde ze over naar de dwarsfluit. In 2016 behaalde ze daarmee haar diploma aan het Filippos Nakas conservatorium. Voor alle zekerheid zorgde ze toch ook maar voor een diploma publieke en mediarelaties, dat ze behaalde aan de Universiteit van West-Macedonië.

Een overbodige voorzorg, misschien, want ze vond al snel haar weg naar het podium. Ze sloot zich aan bij een hele reeks groepjes. Daar zong ze, of ze speelde fluit, slagwerk of gitaar, al naargelang het uitkwam. Haar belangstelling deinde daarbij ook (nog) verder uit, naar jazz bijvoorbeeld. En improvisatie vond ze ook heel erg boeiend.

Een ander stokpaardje van haar werd het theater, of eigenlijk vooral theatermuziek. Daar wordt in Griekenland inderdaad vaak live muziek voor gebruikt. Haar favoriet zijn opvoeringen van poppentheater - en het is dan misschien geen toeval dat Kilkís het toneel is voor het jaarlijkse "Internationaal Festival voor Poppentheater en Pantomime", een festival waar gezelschappen uit een tiental verschillende landen op af komen. Eirini zorgt in die theatergezelschappen trouwens niet alleen voor de muziek, ze speelt ook zelf met de poppen - op het toneel dan uiteraard.

Als "gewone" muzikante ging ze natuurlijk mee op reis met de groepjes waar ze in meewerkte, en zo trad ze op in alle uithoeken van Griekenland. Maar uiteindelijk verhuisde ze dan toch naar Athene, zoals dat zo vaak gebeurt met veelbelovend talent. Zowat de helft van de hele Griekse bevolking woont immers in de hoofdstad, en een professionele muzikant heeft daar dus een enorme afzetmarkt. Nogal wat van haar collega's spartelen als een duivel in een wijwatervat om zich aan die aanzuigkracht te onttrekken, maar Eirini Sgouridou vond het helemaal niet erg. Wel integendeel, want daar leerde ze nieuwe collega's kennen, zowel muzikanten als componisten. Op die manier heeft ze al aan verschillende plaatopnames meegewerkt. En ook het theater liet haar niet los. Ze acteert inmiddels ook zelf.

Het was ook in Athene dat ze in contact kwam met de bouzouki -speler Yorgos Goudousakis (Γιώργος Γουδουσάκης) en de gitarist Yorgís Karrás (Γιωργής Καρράς), de twee andere "zwarte bessen" die samen met haar "Ta Mavra Moura" op touw zetten, en die nu op stap gaan om het publiek in de Lage Landen opnieuw van die lekkernij te laten proeven.

Opnieuw, inderdaad, want in november 2021 en oktober 2022 waren ze ook al hier. Blijkbaar vallen ze dus toch wel in de smaak.

En van "proeven" gesproken: ze treden ook op in Morlanwelz en in Antwerpen, maar dat is telkens in een restaurant, in essentie als begeleiding tijdens het eten, en dergelijke optredens nemen we helaas niet op in onze concert-agenda.

Naar het schijnt zou de groep nog andere optredens proberen te regelen, maar daar hebben we momenteel nog geen informatie over (stand 1.9.2023).

Net als vorig jaar organiseert de Art Base ook nu weer een reeks workshops over Griekse traditionele muziek in al zijn (vele) vormen.

De formule blijft dezelfde: tot en met maart 2024 is er zowat elke maand minstens één sessie. Soms zijn het er twee, gespreid over zaterdag en zondag van één weekend. Wij nemen enkel het begin van de reeks op in onze "Agenda".

Het programma van de workshops zou toegesneden worden op de deelnemers en op hun instrumenten.

Op die manier hoopt men te bereiken dat er in Brussel een nieuw ensemble ontstaat met muzikanten die een stevige basis hebben, zowel theoretisch als praktisch, om deze muziek ook in de Europese hoofdstad te laten voortleven.

Daar werd later nog de volgende precisering aan toegevoegd:

The workshops this year will focus on the musical traditions of the mainland and mountains of Greece.

Deze workshops staan onder de deskundige leiding van Panos Skouteris ( Πάνος Σκουτέρης ).

Meer informatie leest u in onze biografie van hem. Daar staat (onder meer) een lijstje van allerlei optredens waar hij al aan meewerkte, en eigenlijk zouden we er daar nog een paar aan moeten toevoegen. Maar het zal zo ook wel duidelijk zijn dat de omschrijving "bijzonder veelzijdig" in zijn geval allerminst overdreven is, en dat de deelnemers aan de workshops bij hem in goede handen zijn.

Er lopen dit seizoen trouwens nog twee andere reeksen workshops in dezelfde Art Base. Die focussen allebei op de rembetika. De ene is bedoeld voor zangers en zangeressen, en die wordt geleid door Vanessa Kourtesi, zie hoger op deze pagina . In de andere reeks, eveneens hierboven toegelicht, gaat het over de manier waarop muzikanten samenwerken in één ensemble, en daar heeft Eirini Zogali de leiding.

De Nederlandse zangeres Niki Jacobs reist het hele land rond met een voorstelling van de "Ballade van Mauthausen" die gerust "buitengewoon" mag genoemd worden, zowel letterlijk als figuurlijk.

Om te beginnen brengt zij de liederen van de Mauthausen-Cyclus niet in het originele Grieks maar wel in het Jiddisch, en bovendien omkadert ze die met traditionele Jiddische liedjes en met (vertalingen van) bekende liedjes van Joodse singer-songwriters.

Daarnaast is de bezetting bewust sober gehouden. De vijf uitvoerders zijn:

• Niki Jacobs : zang
• Ruud Breuls : trompet
• Ro Krauss : altviool
• Emile Visser : cello
• Peter van Os : accordeon

Voor meer informatie verwijzen we u graag door naar onze april 2024 maandpagina, want in de lente van volgend jaar (april en mei 2024) staan er nog een hele reeks uitvoeringen van dit zelfde programma op touw.

De (relatief) nieuwe groep "Difono" nodigt uit om met hen een "muzikale reis door Griekenland" te maken.

Ze beloven een programma met liedjes "van de Griekse rebetika blues uit de jaren '30 tot de moderne popklanken uit de jaren '90".

De reisleiders van dienst zijn:

• Demis Iossifidis : bouzouki , baglamas en zang
• Yiannis Ikonomou : gitaar en zang
• Bart Kondikis : bouzouki
• Iktinos Kallikratakis : percussie
• Enrikos Iossifidis : gitaar

Al deze muzikanten wonen en werken in Nederland, en dat is niet zonder betekenis. Daarover zo dadelijk meer, maar eerst een woordje toelichting bij het programma, vooral dan bij die "moderne popklanken".

Eén blik op de bezetting zal volstaan om te begrijpen dat het hier niet gaat om de elektronische dansmuziek met stevige beats die ook wel eens als "disco-dreunen" omschreven wordt. Bij "Difono" hebben ze immers geen elektrische gitaren aan boord, geen synthesizers en ook geen overmaats drumstel.

Je moet "pop" dan ook zien in zijn eigenlijke betekenis van "populair", en dan gaat het hier over de muziek waar mega-sterren als Yorgos Dalaras , Dimitris Mitropanos en Charis Alexiou een hele reeks gouden en platina platen mee vulden. Veel van "hun" liedjes vonden later de weg naar het repertoire van andere grote vertolkers, gewoon omdat het "sterke" liedjes zijn, zo van die dingen die "tussen de oren blijven hangen" van zodra je ze één keertje gehoord hebt.

Dat was zeker geen nieuw verschijnsel dat pas in de laatste decennia van de vorige eeuw opdook. In Griekenland begon het al zowat een eeuw geleden, toen de opkomende muziekindustrie, dank zij nieuwe uitvindingen als grammofoonplaten en radio, de muziek naar de mensen toe ging brengen, in plaats van omgekeerd. Vanaf toen waren er al van die "oorwormen" te vinden. Meer nog: je hoeft niet eens zelf in een tijdmachine te stappen, want die "oude" liedjes komen gewoon naar je toe. Ze zijn inderdaad nog altijd "pop-ulair", en ze zijn nog heel vaak te horen, ook vele jaren na hun ontstaan.

Achter die liedjes zitten een aantal belangrijke componisten en tekstschrijvers, mensen die elk voor zich honderden van die nummers schreven, schijnbaar met het grootste gemak maar bijna altijd "recht in de roos": Manolis Chiotis , Vasilis Tsitsanis , Yorgos Zambetas , Christos Nikolopoulos , Manos Loïzos , Yannis Spanós , Antonis Vardis ... En dan zijn er nog een heleboel bekende zangers die zich met eigen werk tussen de oren van het publiek nestelden, zoals Thanasis Papakonstantinou , Miltos Paschalidis , Alkinoos Ioannidis , Nikos Papazoglou , Pantelís Thalassinós , ... En dat is dan nog maar een kleine greep uit het gigantische aanbod.

Dat is meteen ook wat er zo ongeveer op het programma van "Difono" staat, en dat is niet toevallig. Het is immers die muziek waar de bandleden mee opgroeiden. De meesten van hen zaten dan wel in de diaspora, maar ook daar was deze populaire muziek natuurlijk te horen, de hele tijd, thuis of in de auto of elders.

De broers Demis Iossifidis ( bouzouki , zang) en Enrikos Iossifidis (gitaar) zijn allebei geboren en getogen in het Nederlandse Tilburg.

Hun ouders luisterden heel veel naar Griekse muziek en dat bleef niet zonder gevolgen. Demis, de oudste van de twee, begon op zijn vijfde al met gitaarlessen. Rond zijn twaalfde bouwde hij op die basis verder en begon met bouzouki . Zijn vijf jaar jongere broer nam de gitaar ter hand nog voor hij tien was, en al snel begeleidde hij zijn broer die zich inmiddels ook als zanger had ontpopt. Demis verdiepte zich steeds verder in de Griekse muziek, terwijl de belangstelling van Enrikos ook verder uitwaaierde, naar rock en jazz.

Later maakte Demis Iossifidis even een ommetje naar Budapest om daar diplomatieke betrekkingen te gaan studeren, als Erasmus-student aan de afdeling bestuurskunde van de Universiteit van Tilburg. Die studies rondde hij in 2014 af in Amsterdam, maar tussendoor pikte hij zijn oude passie weer op en hij ging weer bouzouki spelen en zingen. Dat was eerst bij kleine gelegenheden, zoals café's, restaurants en feestjes, maar het duurde niet lang voor hij daar opgemerkt werd. In november 2010 bemande hij de bouzouki tijdens het jubileumconcert van het Roosendaals Grieks Ensemble Omonia , en in oktober 2013 speelde hij voor de eerste keer mee als solist met het Theodorakis-Ensemble uit Eeklo. Sindsdien werkte hij mee aan al hun optredens, en hij zal er ook in maart 2024 weer bij zijn.

Toch liet hij de "kleinere" optredens niet vallen, en zo kwam hij in contact met Yiannis Ikonomou, gitarist en zanger bij het huidige "Difono". Die werd geboren in Griekenland maar hij groeide op in Duitsland, met gelijkaardige ervaringen als de gebroeders Iossifidis. Daarna verhuisde hij naar Nederland, waar hij al snel een gevestigde waarde werd binnen het Griekse muzieklandschap. Met zijn eigen trio "Orea Parea" treedt hij vooral op in restaurants, maar hij speelt daar ook vaak als duo met Demis Iossifidis, en dat inmiddels ook al weer ettelijke jaren.

Met elkaar liepen ze tegen de vaststelling aan dat het publiek in het algemeen toch wel erg weinig weet over de enorme verscheidenheid die er binnen deze muziek te vinden is. Zoals Demis het uitdrukt:

Griekse muziek wordt te vaak gezien als een decoratie, als een opvulling voor de achtergrond, voor iets waar je een paar keer de sirtaki op danst en dan weer naar huis gaat. Maar de Griekse muziek is veel diepgaander, het is een basiselement van de Griekse identiteit en cultuur.

Ze vonden het jammer dat de mensen op die manier een beetje een "één-dimensionaal beeld krijgen van die muziek, nogal vaak dezelfde liedjes (Zorba, Who pays the ferryman, enz.) en vaak in het ritme van een hasapiko of hasaposerviko", en dat terwijl er heel veel meer te vinden is. Dat beeld wilden ze nu een beetje gaan bijstellen, en daarmee was "Difono" geboren. De bedoeling was om echte luisterconcerten te gaan spelen, dus niet meer als achtergrondgeluid bij het eten, maar wel als "hoofdgerecht", zodat het publiek met volle aandacht zou kunnen luisteren en genieten.

Het adjectief "δίφωνος" betekent "tweestemmig", en die twee stemmen hadden ze dus al: die van Demis en Yiannis zelf. Een bouzouki en een gitaar waren er bij inbegrepen. Nu nog een paar anderen gezocht - maar die waren snel gevonden.

Demis speelde (en speelt) nog altijd vaak samen als duo met zijn jongere broer Enrikos, en ook die zou dus gaan meedoen als tweede gitaar. Ze haalden ze er nog een percussionist bij en daarmee waren ze klaar voor hun eerste optreden, in maart 2023 in Amsterdam. Wij hebben dat toen niet op onze site opgenomen omdat we er geen weet van hadden, maar ze hadden al wel meteen een publiek van 150 man.

Dat smaakte naar meer, en dus kwam er een vervolg, nu met een licht gewijzigde samenstelling.

De jonge Bart Kondikis zou voor de tweede bouzouki gaan zorgen. Ook hij is geboren en getogen in Nederland, meer bepaald in Rijswijk, en ook hij is gepassioneerd door Griekse muziek, meer bepaald door de bouzouki . Al jarenlang schaaft hij zijn speelstijl bij, beetje bij beetje - en dat levert resultaat op. Dat bleek onlangs, toen hij gevraagd werd om een avondje mee te spelen bij het Rotterdams Grieks koor "I Charoúmeni Chorodía" (Η Χαρούμενη Χορωδία" oftewel "Het vrolijke koor"). We vertelden u een paar dingen over dat koor toen ze in mei 2014 hun tiende verjaardag vierden, maar het punt hier is dat ze een heel uitgebreid repertoire hebben (inclusief een aantal dingen die inmiddels ook op het programma van "Difono" terechtkwamen) en dat ze daar dus ook al heel wat Griekse muziek hebben beluisterd. En wat blijkt? Hun mening over Bart is in één woord samen te vatten: fenomenaal.

Voor de percussie ging "Difono" nu aankloppen bij Iktinos Kallikratakis, die daarmee de enige "echte" professional is van de groep, voorlopig dan toch. Hij is namelijk fulltime bezig met muziek, nu al, terwijl Bart zich daar nog op voorbereidt. De drie anderen hebben "gewone" baantjes, dus niet in de muziek maar in overheidsdienst of als zelfstandig ondernemer.

Ook Iktinos heeft zich grondig voorbereid op een loopbaan als muzikant. Hij speelt gitaar en laouto , maar de "specialiteit van het huis" is toch wel percussie. Hij studeerde hiervoor in Thessaloniki, Ioannina en Kerkyra, en een paar jaar geleden kwam hij vanuit Kreta naar Rotterdam, om daar aan de Codarts verder te gaan studeren, nu met de Turkse percussie als specialisatie. Inmiddels speelt hij in verschillende groepjes die Turkse muziek brengen in de hele BeNeLux, maar zijn Griekse roots is hij natuurlijk niet vergeten.

Met deze nieuwe bezetting, en een goed half jaar na hun eerste optreden in Amsterdam, was "Difono" klaar voor een vervolg, en daarvoor kozen ze Rotterdam als locatie.

Over het programma moesten ze geen twee keer nadenken, want twee keer zou helemaal niet genoeg geweest zijn. Voor zo'n concert heb je amper een paar uurtjes, en dus moest er grondig geselecteerd worden uit de enorme hoeveelheid sterke liedjes die ze kennen en die ze graag spelen.

Het resultaat van al dat puzzelwerk is een programma waarmee ze de verscheidenheid aan ritmes en melodieën willen laten zien - of laten horen. Ze hebben geprobeerd om het in te delen op basis van genres en componisten. Ze bestrijken dus alles van rembetika over laïka tot endechna , met telkens een aantal (letterlijk en figuurlijk) toonaangevende componisten.

Ook over de arrangementen werd goed nagedacht. Bij de endechna gaat het vaak om rustige, modern aandoende melodietjes, en daar spelen de twee akoestische gitaren van "Difono" meestal de eerste viool. In de rembetika gaat het er soms wat meer onstuimig aan toe, en dat is dan eerder de taak van bouzouki en baglamas .

Samengevat: een concert boordevol "evergreens", inclusief enkele van de "greatest hits" van sterren als Dalaras en Alexiou en nog veel meer, gebracht door getalenteerde en ervaren muzikanten die het materiaal door en door kennen en die er zelf ook van houden ... dat kan eigenlijk nooit fout gaan. Zelfs voor mensen die de meeste liedjes al kennen (het gaat hier tenslotte om de "klassiekers" van de Griekse stadsmuziek) zou het toch leuk kunnen zijn om ze nog eens te horen. En om de een of andere reden klinkt het applaus bij Griekse concerten altijd net even wat luider nadat het publiek zelf meegezongen heeft ...

Ze zien er ongeveer uit als reggae muzikanten, ze doen denken aan een kruising tussen Pink Floyd en Petroloúkas Chalkias , en ze klinken een beetje als Mode Plagal .

Het zal dan duidelijk zijn dat de groep "Villagers of Ioannina City" toch weer wel een geval apart zijn.

Volgens de officiële aankondiging "vermengen ze de ongenadige zwaar-ritmische muziek van de Stoner Rock met de traditionele muziek van Epirus", en dat "geeft hun composities een vreemde psychedelische klank, erg verschillend van de traditionele manier waarop deze muziek meestal gebracht wordt".

In grote lijnen klopt dat ook wel, maar als de jongens van V.I.C. (zoals ze door de vrienden genoemd worden) proberen uit te leggen waar ze zoal mee bezig zijn, dan komen er ook verwijzingen naar heavy metal, post rock en psychedelische rock op tafel, en als hun grote voorbeelden noemen ze ook Jimi Hendrix , Led Zeppelin, Krautrock, Infected Mushroom en nog een heleboel anderen. En als je dan het eindresultaat hoort, dan klinkt het al bij al toch nog verrassend traditioneel.

De groep ontstond in 2007, maar hun voorgeschiedenis gaat (nog) veel verder terug. De groepsleden kennen elkaar al van in hun jeugd in Ioannina, de hoofdstad van Epirus, en ze hebben hun naam dus niet gestolen. Naar eigen zeggen waren ze toen trouwens al informeel bekend onder die naam.

Ze hielden zich bezig met het maken van plezier én muziek, maar dan wel de moderne westerse muziek. Twee van hen vormden later een groepje dat ze VICROYAL doopten, waarmee ze metalcore speelden. Nog iets later besloten ze naar Zweden te verhuizen, om zich daar in de Zweedse versie van de metal te gaan verdiepen.

In plaats daarvan liepen ze tegen de heimwee aan. Van daaruit was het maar een kleine stap naar de "ontdekking" van de traditionele muziek van hun geboortestreek. Toevallig of niet is de xenitia , het "verblijf in den vreemde", ook één van de veelbezongen onderwerpen in de Epirotische muziek (en niet alleen daar, maar goed). Ze beseften in elk geval dat die traditionele muziek willens nillens ook bij hen in de genen zat, en dat maakte de heimwee alleen maar erger. Ze pakten hun koffers weer in en keerden terug naar huis.

Toch bleven ze daar verder hun "gewone" muziek maken, die inmiddels wel was opgeschoven in de richting van de stoner rock, die zelf ook al een mengvorm is van dingen als heavy metal, garagerock, acid rock, psychedelische rock, southern rock, doom metal en nog wat ander spul. Maar de traditionele klanken hadden hen nu te pakken en die lieten hen niet meer los. Er slopen er steeds meer in hun muziek, eerst min of meer ongemerkt. En dan realiseerden de jongens zich wat er gaande was en ze gingen voluit. Ze haalden er nog een paar vrienden bij en de "Villagers of Ioannina City" waren een feit én een groep. Twee jaar later deed een toevallige ontmoeting met nog een oude vriend, die inmiddels klarinet was gaan spelen, de rest.

Dat was dus in 2009, en ze begonnen meteen aan een eerste album te sleutelen. Dat kwam er al in ... 2014, en het werd niet voor niets "Riza" gedoopt, het Griekse woord voor "wortel".

Dat album trok al snel de aandacht van de buitenlandse liefhebbers van moderne westerse muziek. Die herkenden er hun eigen stoner rock in, of post rock, of grunge, al naargelang, maar goed vonden ze het in elk geval. Bovendien waren ze gefascineerd door de hypnotiserende klank van de klarinet. Daar waren ze compleet van ondersteboven, en meer moest dat niet zijn. De VIC waren aan hun internationale carrière begonnen.

Die bracht hen in juni 2016 naar Brussel, en in november 2020 stonden ze geprogrammeerd in Rotterdam, maar daar stak de corona-pandemie een stokje voor. Het optreden werd dan maar uitgesteld naar juni 2022 .

De internationale vakpers had daar niet op gewacht om hun recentste studio-album te beluisteren. Dat heet "Age of Aquarius" en het verscheen in 2019. De kritieken waren lovend, al was het ook voor deze specialisten even wennen. Een recensent schreef bijvoorbeeld dat ze "aan de ene kant" traditionele Griekse klanken gebruiken, maar "aan de andere kant" ook doedelzak en klarinet. Alsof dat in Epirus geen traditionele instrumenten zouden zijn ... Maar goed, dat was een tijdschrift voor en over metal, en je kan nu eenmaal niet alles over alles weten. Het belangrijkste is dat ook dit publiek het album kon appreciëren.

In mei 2021 kwamen de VIC dan met hun album "Through Space and Time (Alive in Athens 2020)" . Het is een live-opname van het concert dat ze februari 2020 speelden in het sportpavillioen van Faliro. Dat heeft een capaciteit van bijna 4000 plaatsen en het werd gebouwd voor de Olympische Spelen van 2004. Nu worden er vaak concerten en tv-opnames georganiseerd. Toch zijn de "Villagers" niet te beroerd om ook kleinere podia te bedienen, zeker als ze in het buitenland kunnen optreden. En dat doen ze vaak.

Het bewijs - voor zover nodig - is deze "Through Space and Time Tour 2023". Van 9 oktober en 22 november (dat zijn 45 kalenderdagen) geven ze zomaar eventjes 34 concerten in 15 verschillende landen (Noord-Macedonië, Servië, Kroatië, Slovenië, Slovakije, Polen, Litouwen, Estland, Zweden, Noorwegen, Duitsland, Nederland, Engeland, Frankrijk en Spanje). Veel "space" in weinig "time" dus. Hieronder hebben we toch maar alleen de concerten in Nederland opgenomen.

De groep bestaat momenteel blijkbaar nog altijd uit:

• Alexis Karametis (Αλέξης Καραμέτης) : elektrische gitaar, zang
• Akis Zois (Άκης Ζώης) : bas
• Aris Yannopoulos (Άρης Γιαννόπουλος) : drums
• Konstantinos (Kostas) Lazos (Κωνσταντίνος Λάζος) : gaïda , blaasinstrumenten
• Konstantis Pistiolis (Κωνσταντής Πιστιόλης) : klarinet , kaval , backing vocals

Bij een vorige doortocht in 2016 hadden ze ook nog Achilleas Radis (keyboards) aan boord, maar die is er nu niet meer bij.

Tot slot dan nog even een "waar gebeurd verhaal". Ook in Griekenland heeft men gemerkt dat VIC inmiddels wereldberoemd zijn, en dat maakt ze des te meer populair. In hun thuisstad Ioannina zijn de inwoners geen klein beetje trots op hen. Dat is ook de plaatselijke politici niet ontgaan. Eind september (2023) was er een feestje in het grootste hotel van de stad. De gastheer was een kandidaat voor de regionale verkiezingen. Om de mensen in de juiste stemming te brengen voor zijn speech had hij een liedje gekozen van ... de VIC. Enkele dagen later kreeg hij lik op stuk van de band. In een persmededeling hekelden ze om te beginnen het feit dat de man het nodig had gevonden om een feestje te bouwen terwijl de regio nog kreunt onder de rampzalige gevolgen van de verwoestende klimaatverschijnselen. Maar wat hen vooral dwars zat was dat hij hiervoor een liedje van hen had gebruikt zonder vooraf hun toestemming te vragen ("niet dat het verschil zou hebben gemaakt", voegden ze daar fijntjes aan toe). Ze hadden gewalgd toen ze het videoclipje van "uw feest" zagen, schreven ze nog, en "we zouden u nog veel meer kunnen zeggen", maar dat wilden ze niet, want de kwestie was nu in handen van een advocaat. Ze feliciteerden de man nog wel met het "φαεινή ιδέα" (letterlijk een "briljant" idee, maar wel met de ironische bijbetekenis van "onzalig"), en ze wensten hem "καλή ψήφο", te vertalen als "goede verkiezingen" ... In hun persbericht noemden ze noch de naam van de pientere politicus, noch zijn partij, maar ze wisten natuurlijk perfect dat de Griekse pers dat in een mum van tijd zou uitvissen. Dat was dan ook precies wat er gebeurde, en op die manier haalde de kwestie ook de nationale media.

Als het al niet de bedoeling van die politicus zou geweest zijn om te suggereren dat de populaire "Villagers" zijn kandidatuur steunen, dan leek het daar toch alleszins erg veel op. Maar als hij zijn huiswerk had gemaakt, dan had hij vooraf kunnen weten dat zij zich voor zoiets niet zouden laten misbruiken. In hun interviews gaat het bijna altijd over hun "mix" van stijlen, maar soms vraagt een reporter hen toch ook welke boodschap ze eigenlijk willen brengen met hun muziek. Dan benadrukken ze telkens weer dat de mensen zelf een eigen mening moeten vormen, dat ze zich zeker niet mogen laten misleiden door allerlei belangengroepen. Zelf leggen ze ook hun eigen gevoelens en hun eigen inzichten in hun liedjes. Het zijn donkere tijden tegenwoordig, zeggen ze, maar dat betekent daarom nog niet dat ze zich verplicht voelen om zwartgallige liedjes te maken. Soms doen ze dat wel, als ze dat zo aanvoelen, maar meestal blijven ze toch optimistisch. Hoe dan ook maken ze hun liedjes altijd zonder zich af te vragen wat hun publiek daarover zal denken, en ze geven dus gewoon hun eigen mening. "We zijn vrije mensen", zeggen ze, "we staan nergens op een loonlijst en we zijn niemands woordvoerder. We zijn ook geen politieke partij die bang moet zijn om stemmen te verliezen".

De politicus in kwestie won uiteindelijk de verkiezingen, in de eerste ronde zelfs, en dat was ook voorspeld. De VIC wisten dus dat zij zich hiermee allicht een machtige vijand zouden maken, maar toch waren ze niet bang om ongezouten hun eigen mening te geven.

Wat hun "muzikale mening" betreft, de mening dus in hun liedjes verpakt zit, blijkt telkens weer dat hun publiek vaak op dezelfde golflengte zit als zij - ook in het buitenland. De boodschap, die er niet is, wordt toch opgepikt, maar dan gewoon omdat ze aansluit bij de eigen mening van de luisteraars zelf.

Dat bleek ook tijdens hun vorige Europese tournee, die al even hectisch was als deze van 2023. Toen ze het reisschema zagen, dachten ze "o jee, hoe gaan we dat ooit klaarspelen?" Maar al bij al viel het wel mee, zeggen ze nu. Het was een enorme opsteker voor hen om te voelen hoe het buitenlandse publiek massaal "hun liedjes omhelsde". Weer thuis gekomen waren ze wel aan wat rust toe, maar inmiddels zijn de batterijen weer opgeladen en naar eigen zeggen zijn ze er nu weer helemaal klaar voor. Dat klinkt alvast veelbelovend...

De Matrix organiseert regelmatig van die concerten waarvoor geldt: "the title says it all". Dat is ook nu weer van toepassing.

Dit specifieke "Greek Trio" bestaat uit:

• Manousos Klapakis : percussie
• Thodoris Ziarkas : contrabas, laouto
• Panos Skouteris : klarinet , gaida , zang

Dat is alvast duidelijk.

De toelichting op de website van de Matrix is wat minder verhelderend dan gewoonlijk. Daar staat alleen maar, kort en bondig:

Manousos Klapakis , een getalenteerde slagwerker met een kenmerkende stijl in de kunst van Grieks slagwerk, ontmoet Thodoris Ziarkas en Panos Skouteris in hun geboortestad voor een uniek optreden. Een reis naar de noordelijke grens van Griekenland en een uitwisseling van idiom’s en muzikale stijlen met de naburige culturen vormen de basis voor dit semi-geïmproviseerde concert.

Dat laatste - een semi-geïmproviseerd concert - is misschien wel het belangrijkste element. Het betekent namelijk dat het zowat alle kanten op kan, en daarom willen wij ook niet gaan speculeren over de stijlen en culturen die er misschien aan bod zouden kunnen komen. Er zijn er ook gewoon te veel, daar in het noorden van Griekenland: van de statige, bijna majestueuze muziek van Epirus tot de opzwepende dansritmes van Thracië, met daar tussenin nog heel wat andere dingen. Dat is ook niet moeilijk in te zien: tussen oost en west zitten er meer dan 600 km, en dat in een land waar de traditionele muziek zowat van dorp tot dorp verschilt ...

Als je dan drie muzikanten samen op één podium zet, en je laat die hun gang gaan, dan kan dit haast niet anders dan interessant worden voor de liefhebbers van de traditionele Griekse muziek van het vasteland.

Voor improvisatie heb je natuurlijk wel uitstekende muzikanten nodig, en voor een concert als dit moeten ze ook goed thuis zijn in het repertoire. Maar aan beide voorwaarden is ruimschoots voldaan.

Voor zover nodig nemen we hieronder elk van het drietal even onder de loep.

Manousos Klapakis ( Μανούσος Κλαπάκης ) werd in 1978 in Athene geboren. De liefde voor percussie heeft hij van zijn vader, Michalis Klapakis (°Chaniá 1953), die zelf ook al als kleine jongen met slagwerk aan de slag ging, die in 1985 mee de bekende groep "Dynameis tou Aigeou" oprichtte, en die in 1993 zijn eigen school voor traditionele percussie oprichtte. Zoon Manousos heeft het dus van geen vreemden. Zelf ging hij trouwens naar de befaamde muziekhumaniora van Pallini, waar hij daouli als specialiteit koos. Uiteraard ging hij daarna naar het conservatorium van Athene, waar hij muziektheorie studeerde - maar ook viool. Later deed hij daar nog een cursus "symfonisch slagwerk" bovenop, waar hij onder meer Kostas Theodorou als leraar had.

Inmiddels geeft hij zelf ook les, op meerdere plaatsen zelfs. Hij geeft regelmatig workshops, zoals in 2019 tijdens het muziekfestival op Ikaria, waar hij het had over "percussietechniek in Griekenland en het oostelijke Middellandse-Zeegebied". Dat is dan maar één voorbeeld van vele, maar altijd gaat het wel over percussie.

Dat alles combineert hij met een hele reeks samenwerkingen, want hij is een veelgevraagd man. Domna Samiou deed regelmatig beroep op hem, en ook het befaamde Lykeion ton Ellinidon weet hem te vinden als ze een voorstelling organiseren. Op die manier kwam hij in oktober 2006 naar Brussel om daar de dansvoorstelling te begeleiden waarmee Tradidanse vzw in stijl haar tiende verjaardag vierde. Met zijn kennis van de dansritmes zit het dus alvast wel goed.

Voor de "gewone" samenwerkingen zullen we ons beperken tot enkele concerten die hij eerder al in de Lage Landen begeleidde: met Katerina Papadopoulou in januari 2005 , met Vasilis Lekkas en Sakis Papadimitriou in november 2005 , en met het "Polis Ensemble" in januari 2018 . Toen begeleidde dit ensemble Katerina Papadopoulou maar ze werkten ook al samen met andere grote namen als Christos Tsiamoulis , Manos Achalinotopoulos , Areti Ketime , Chronis Aidonidis , Sokratis Sinopoulos , Zacharias Karounis en nog enkele anderen. Dat "Polis Ensemble" is trouwens één van verschillende ensembles die Manousos Klapakis mee oprichtte en waar hij vast lid van is (enkele andere zijn "Ta Dachtyla tis Ekatis" en "Fuga Perpetua"). Daarnaast is hij ook lid van "Itanos" en hij is vaak gast-percussionst van " Takim ". Dat laatste ensemble zal allicht bekend zijn, onder meer als begeleidingsgroep van Eleftheria Arvanitaki . Op die manier zat ook Manousos Klapakis met haar op het podium tijdens een aantal concerten in Griekenland in 2018.

Het zal duidelijk zijn: als hij in het tekstje van de Matrix bestempeld wordt als een "getalenteerd slagwerker", dan is dat beslist geen overdrijving.

De contrabassist (en componist) Thodoris Ziarkas (Θοδωρής Ζιάρκας) werd geboren op Rodos, waar hij natuurlijk al meteen ondergedompeld werd in de traditionele muziek. Niet alleen die van Rodos zelf, maar ook die van Karpathos, waar zijn moeder vandaan kwam, en waar ze dus regelmatig naar de dorpsfeesten gingen. Zijn vader was afkomstig uit Yannina, en hij heeft dus ook wat klanken van de Vlachische traditie in zijn bagage. En thuis luisterde het gezin vooral naar laïka .

Als kleine jongen leerde hij eerst Kretenzische lyra en tsambouna spelen. Daarna ging hij naar de muziekhumaniora, waar hij koos voor de contrabas. Dat kwam omdat zijn belangstelling inmiddels nog wat verder was uitgedeind naar de jazz.

In 2009 verhuisde hij naar Londen, en daar kwam hij al snel in contact met een hele reeks andere getalenteerde muzikanten. Zo verzeilde hij in een onvoorstelbaar groot aantal ensembles, en hij richtte er ook nog een paar van zichzelf op. Zo is er bijvoorbeeld "Bonnendis", een trio dat traditionele muziek van de Griekse eilanden brengt en dat in april 2019 ook naar de Lage Landen kwam. Hij speelt er lyra , en zijn broer Nikos Ziarkas "doet" de laouto . Ook " Daemonia Nymphe " zal hier bekend zijn. Daar is hij geen vast lid van, maar hij is wel één van hun vaste sessie-muzikanten en dan speelt hij zowel lyra als contrabas.

Een opmerkelijke samenwerking is die met Tasos Stamou, een pionier in elektro-akoustische en elektronische muziek. Die componeert niet alleen, hij fabriceert ook veel van zijn instrumenten zelf. Meestal treedt hij solo op, maar af en toe gaat hij toch samen het podium op met enkele gelijkgestemde zielen, die dan wel moeten openstaan voor experimenten en improvisatie. Eén van die uitverkorenen is dus Thodoris Ziarkas. Op die manier werkten zij met elkaar en met Savina Yannatou een programma uit waarin etherische klanken vermengd werden met traditionele muziek, jazz en nog veel meer.

Het was ook in Londen dat Thodoris Ziarkas kennis maakte met Michalis Kouloumis , de Cypriotische violist en componist die inmiddels ook in de Lage Landen erg bekend (en geliefd) is. Zoals bekend studeerde die aan de Codarts Universiteit en sinds 2013 geeft hij daar zelf les in viool.

Het hoeft dan niet te verbazen dat ook Thodoris Ziarkas vaak heen en weer pendelt tussen Londen en Rotterdam. Met zijn veelzijdigheid, zijn talent voor improvisatie en zijn openheid voor experimenten is hij de geknipte kandidaat om collega's te begeleiden bij eindwerken, of om "gewoon" samen met hen op te treden - zoals nu dus.

Het is inderdaad Panos Skoutéris ( Πάνος Σκουτέρης ) die momenteel in Rotterdam woont en werkt. Hij kwam daar in september 2021 naartoe om er de opleiding "Clarinet Performance" te volgen aan de Codarts universiteit.

Sindsdien treedt hij zo vaak op, en in zo veel verschillende samenstellingen, dat we onze informatie over hem hebben ondergebracht in een afzonderlijke biografie .