© Luc Pardon 2015

Eleni Nasiou zingt "Retro" in de Art Base op 5 mei 2015

De jonge Griekse zangeres en actrice Eleni Nasiou (Ελένη Νάσιου) kwam in het voorjaar van 2015 in Brussel zomaar uit de lucht gevallen. Zo leek het in elk geval. Het was duidelijk dat ze talent heeft, maar waar kwam ze zomaar ineens vandaan? Bij nader inzien blijkt dat ze toen al een hele weg afgelegd had, van het ene project naar het andere. En het waren zeer uiteenlopende projecten, want ze is inderdaad erg veelzijdig en ze heeft een brede belangstelling. Dat maakt het natuurlijk niet gemakkelijk om haar in een paar woorden te vatten. Het heeft geen zin om het haar te vragen want ze zegt van zichzelf dat ze haar weg nog aan het zoeken is.

In het begin leek het nochtans eenvoudig: een carrière als clubzangeres lag voor het grijpen. Dat had ze te danken aan Yannis Spanós , die haar in 2005 vroeg om mee te werken aan een reeks optredens in de Atheense club "Hamam". Ze was toen achttien.

De componist Yannis Spanos (°1934) daarentegen had er toen al vijfenveertig jaar dienst opzitten. Zijn eerste liedjes schreef hij in Parijs, ergens in 1960, en die werden gezongen door Brigitte Bardot en Juliette Greco. Enkele jaren later keerde hij terug naar Griekenland en legde daar mee de grondvesten van de "Neo Kyma". Nog enkele jaren later schoof hij op in de richting van de laïká . Alles bij elkaar heeft hij meer dan vijftig eigen albums volgeschreven, zonder de tientallen andere platen mee te rekenen waar werk van hem opstaat.

Maar hoe komt een jong ding van achttien dan aan een uitnodiging van iemand als Spanós ? Ze glimlacht ontwapenend als je haar de vraag stelt. "Och", zegt ze, "hij had me ergens horen zingen, op iets van de school, geloof ik". Zo simpel is dat. Of toch niet, want het was niet bepaald de eerste keer dat Spanos iemand hoorde zingen. Wel integendeel, want zijn liedjes werden vertolkt door mensen als Grigoris Bithikotsis, Vicky Moscholiou, Stamatis Kokotas, Yorgos Dalaras , Charis Alexiou , Marinella, Tolis Voskopoulos, Manolis Mitsias , Yannis Parios , Yannis Poulopoulos, Tania Tsanaklidou , Penny Xenaki en nog een heleboel anderen, tot en met Yannis Ploutarchos en Antonis Remos .

Bron/πηγή: Ωδείο Μουσική Δημιουργία Αθηνών (www.mousiki-dimiourgia.gr)

Eleni Nasiou "ergens tijdens een optreden met de school" (ca. 2005)

Spanos had dus al heel wat imposante stemmen gehoord in zijn leven toen hij Eleni Nasiou een plaatsje op zijn podium aanbood. Ze stond daar niet alleen, ook Andreas Karakotas, Kaiti Koulliá, Anastasia Moutsatsou en Christina Maragozi waren van de partij, plus de zanger-gitarist Kostas Tziagoulas. Die laatste was, net als Eleni, een nieuwe ontdekking van Spanos , maar de drie eersten waren toen al gevestigde waarden, elk met hun eigen carrière. Ook zij begrepen dat Eleni Nasiou een toekomst had en Griekse artiesten zijn altijd wel bereid om een nieuwe collega aan boord te hijsen. Eén van de eersten die haar vroeg om mee te zingen was Andreas Karakotas. Daarna werd ze als het ware doorgegeven van de ene naar de andere, en zo zong ze op een gegeven moment mee met Lizeta Kalimeri .

Het is dan misschien aan haar te danken dat we Eleni Nasiou enige tijd later, in 2007, ineens terugvinden op de hoes van de cd "Δρόμοι" (Dromi, Wegen) van Sokratis Malamas . De muziek van de 15 nummers is van hem en hij schreef ook drie teksten. De andere teksten zijn van verschillende auteurs, waaronder Tolkien (bekend van "In de ban van de ring") en Charis Alexiou (bekend van zichzelf). Alexiou zingt ook mee, niet alleen haar eigen tekst maar ook nog vier andere liedjes, waarvan eentje in duet met Malamas . De andere liedjes zingt Malamas zelf, in drie liedjes bijgestaan door een koortje, en in dat koortje zat ook Eleni Nasiou. Uiteraard kreeg deze cd behoorlijk wat aandacht. Malamas heeft immers heel wat aanhang en voor het grote publiek was er de stevige bijdrage van Alexiou . Bij al dat geweld liep Eleni Nasiou dan wat minder in de gaten, maar in kennerskringen wordt er wel degelijk naar de namen op de achterkant van de plaat gekeken. En bij die kenners zitten natuurlijk ook de collega's.

Eleni Nasiou verhuisde dan van de achtergrond naar de voorgrond toen Dasho Kurti rond dezelfde tijd, dus ergens in 2007, met een reeks eigen optredens begon. Hij was bekend geraakt door zijn samenwerking met Yorgos Dalaras , die hem een prominente rol had gegeven op zijn album "Erima Choria". Hij mocht daar niet alleen accordeon op spelen, maar hij had ook de muziek van een deel van de liedjes geschreven. Voor één van zijn composities had Lizeta Kalimeri trouwens de tekst geleverd. Het is inderdaad een kleine wereld.

Voor eigen optredens heb je natuurlijk een eigen groepje nodig, en Dasho Kurti sprokkelde een aantal uitstekende muzikanten bij elkaar. Als zangeres koos hij voor ... Eleni Nasiou. Daar kon niemand meer overheen kijken, toch niet diegenen die naar de optredens gingen, en dat waren er heel wat.

Het programma van die optredens was erg gevarieerd. Er zat eigen werk van Dasho Kurti in, maar ook traditionele muziek uit Albanië. Verrassend genoeg waren er ook liedjes bij uit Kato Italia, uit het meest zuidelijke deel van Italië dus, waar zoals bekend nog nazaten wonen van Grieken die daar eeuwen geleden zijn neergestreken. Ze hebben een heel eigen dialect en een heel eigen muzikale traditie.

Eleni Nasiou zong het allemaal, en als je haar dan laat opmerken dat dit toch wel weer heel wat anders is dan wat ze voordien had gedaan, dan zegt ze gewoon: "Och ja, maar dat is nu juist wat ik er zo leuk aan vind, al die verschillende dingen".

Die brede belangstelling heeft ze van thuis uit meegekregen. Ze is namelijk de dochter van Batman . Daarmee is dan niet de Amerikaanse stripfiguur met z'n carnavalspakje bedoeld, maar wel Yorgos Nasios, de Griekse eigenaar van één van de meest bekende bars van het land, de "Batman". Al een kwart eeuw lang, sinds 1989, serveert hij daar niet alleen drankjes maar ook goede Griekse muziek. Voordien had hij een tijdje als zanger gewerkt, en daarna als disk-jockey in een soort kruising tussen bar en discotheek. Toen die tent sloot kocht hij een taxi, en in de cassettespeler stopte hij geen Ploutarchos maar enkel jazz, 700.000 kilometer lang, kriskras door Athene. Als zijn dienst er op zat, 's avonds laat, en als hij met enkele collega's nog iets wilde gaan drinken, dan konden ze enkel nog terecht in de bar van een hotel in Faliro, een heel eind buiten Athene. Daarom opende hij maar zelf een bar in Neos Kosmos, een wijk vlakbij het historische centrum van de stad. Hij hing een bordje met een vleermuis op de deur, om aan te geven dat hij laat open bleef, en daarmee had het etablissement meteen ook een naam. Het bordje hangt er nog altijd, en de bar wordt inmiddels "historisch" genoemd.

Die reputatie heeft de "Batman" te danken aan de muziek die er gespeeld wordt. Niet alleen jazz, maar ook en vooral alle goede Griekse muziek. En dat is heel veel, want "dit land heeft ontelbare grote componisten", zegt Yorgos "Batman" Nasios, "maar die worden miskend en aan de kant geschoven. Zambetas , Spanós , Theodorakis , Hadjidakis , Tsitsanis , Vamvakaris , om er maar enkelen te noemen". Die draaide hij dus allemaal in de "Batman", en de liefhebbers van goede muziek vonden al snel de weg. Langzaam maar zeker werd de bar ook het trefpunt van allerlei muzikanten, die na hun optredens nog iets wilden gaan drinken. Die hadden dan natuurlijk hun instrumenten bij zich en dan werd er muziek gemaakt tot aan het ochtendgloren - en soms nog langer. Hij heeft al vaak overwogen om er mee op te houden, maar dan krijgt hij telkens een groep jongelui over de vloer, van de leeftijd die je eerder in een discotheek zou verwachten. Die vragen hem dan "speel ons eens iets van Vamvakaris , of van Kazantzidis", en dan ziet "Batman" het weer helemaal zitten. Hij vertelt hen dan de verhalen die bij elk liedje horen: hoe het ontstond, wat de achterliggende betekenis is enzovoorts en de jongelui hangen aan zijn lippen.

Dochter Eleni heeft het dus van geen vreemden. Naast de brede belangstelling heeft ze ook het talent van haar vader geërfd, want hij kan behoorlijk zingen.

Ook het publiek had dat al snel in de gaten, vooral toen ze bij Dasho Kurti in de schijnwerpers stond. Dat blijkt ook uit de concertbesprekingen uit die tijd, die zijn allemaal uitgesproken positief. En er is nog iets dat daarin opvalt: ze prijzen niet alleen haar bijzondere stem maar ook haar uitstekende vertolking. Dat heeft ze dan misschien te danken aan haar opleiding als actrice. Er zijn wel meer zangeressen die eigenlijk actrice hadden willen worden maar die dan uiteindelijk naam maakten als zangeres, en dat zijn zeker niet van de minsten. Marinella en Eleonora Zouganeli zijn daar slechts twee beroemde voorbeelden van. Eleni Nasiou was goed op weg om in hun voetsporen te treden.

Dat bleek bijvoorbeeld in januari 2009, toen ze gevraagd werd om mee te werken aan een benefietconcert voor Stavroula Sgouroú, een bekende radioproducer die een ongeval had gehad. De affiche was meer dan indrukwekkend: Lena Alkeou, Pantelis Thalassinos , Lizeta Kalimeri , Sofia Papazoglou , Eleni Peta, Dionysis Savvopoulos , Eleni Tsaligopoulou , Yannis Charoulis , Dasho Kurti , Haig Yazdjian enzovoorts.

Het was dus een uitermate select gezelschap waar Eleni Nasiou het podium mee deelde. Het lag voor de hand dat er nog meer samenwerkingen zouden volgen, met steeds grotere namen, tot ze op een dag zelf met een eigen programma op de affiche van de meest gerenommeerde clubs zou staan.

En toen ging ze ineens op de rem staan.

Dat was in 2009, ze was toen tweeëntwintig. Ze vond dat ze nog te jong was om definitief voor "de nacht" te kiezen, zegt ze, en bovendien ging het haar allemaal een beetje te snel.

Ook haar omgeving had haar aanraden om wat gas terug te nemen, vertelt ze, maar ze zegt niet wie. Vader "Batman" zit er allicht voor iets tussen, die kent "de nacht" uit eigen ervaring. Maar misschien heeft ook Yannis Spanos wel zijn duit in het zakje gedaan. Die had iets dergelijks al eens een keer meegemaakt met Kostas Karalis (°1947), een gitarist die hij toevallig had horen zingen. Hij had hem laten meezingen op zijn album "Triti Anthologia" uit 1975. Dat album is een mijlpaal in de Griekse muziekgeschiedenis geworden en het bracht Kostas Karalis met één klap aan de top. Daar bleef hij tot ergens in 1992, en toen trok hij zich terug, even plotseling als hij gekomen was. Teleurgesteld door de commerciële aanpak van de platenindustrie, zei hij later zelf in een zeldzaam interview. Opgebrand, zeggen waarnemers.

Het doet denken aan de legende van Icarus, die door zijn vader met veren uitgerust werd en in zijn jeugdige overmoed te hoog ging vliegen. Daardoor kwam hij te dicht bij de zon, door de warmte smolt de was waarmee de veren bevestigd waren, en daarmee was de droom ten einde.

Voor Eleni Nasiou lag het enigszins anders. Die was namelijk niet zeker of ze eigenlijk wel de baan van haar dromen te pakken had. Zingen was het probleem niet, dat had ze altijd al willen doen, maar ze had dat eerder gezien in het kader van een toneelcarrière. Daar had ze ook voor gestudeerd. Het acteren had ze trouwens nooit opgegeven, en in 2006 had ze bijvoorbeeld nog een rolletje gespeeld in een Griekse film die "Η ψυχή στο στόμα" heette. Het was een bescheiden rolletje, dat wel (ze speelde een naamloze serveerster), maar toch ... Als ze voor een baan als zangeres koos, dan zou ze het toneel moeten opgeven. Wilde ze dat eigenlijk wel?

Bovendien is "de nacht" (zoals de Grieken het clubcircuit noemen) niet bepaald een pretje, toch niet als je er moet werken. De optredens beginnen meestal pas rond middernacht en ze gaan door tot het ochtendgloren. Dat betekent dat je moet werken terwijl je vrienden zich amuseren, je slaapt overdag enzovoorts. Ook dat is toch wel een ingrijpende keuze.

En dat is nog lang niet alles. Je hebt ook een eigen repertoire nodig, want je moet iets anders bieden dan de anderen, en het moet natuurlijk ook in de smaak van het publiek vallen, want anders komen ze niet. Dat is al zwaar genoeg als dat repertoire samenvalt met je eigen smaak, maar anders heb je helemaal een probleem. Je moet immers het beste van jezelf geven, keer op keer, ook al heb je eens een keertje een slechte dag (of nacht), en als je dat ook nog tegen je zin moet doen, dan zit je binnen de kortste keren met een burnout. Iets dergelijks moet ook Kostas Karalis overkomen zijn. En Eleni Nasiou houdt van heel veel verschillende soorten muziek. Moest ze daar nu één stijl uitkiezen en de rest laten vallen? Of misschien een paar dingen combineren?

Kortom: er moesten een heleboel keuzes gemaakt worden die het verdere verloop zouden bepalen, niet alleen van haar carrière, maar ook van haar hele persoonlijke leven, en ze vond dat ze daar nog niet klaar voor was.

Daarom wilde ze zich eerst grondig gaan herbronnen. In Athene was dat niet mogelijk, de zuigkracht van "de nacht" was daarvoor te groot, je kan niet blijven aanbiedingen afslaan. Dus besloot ze naar het buitenland te gaan, en ze koos voor Berlijn. Dat was ergens begin 2009.

Eerst zong ze daar een tijdje jazz (ook al met succes, overigens) maar dan kwam ze in aanraking met twee Ieren die daar al eerder waren neergestreken. Ze hadden in 2008 een "post wave" groepje opgericht dat "Video Rideo" heette. Eleni sloot zich bij hen aan als zangeres, samen met Anastasia Papatheodorou, nog een Atheense. Met z'n vieren deden ze massa's live optredens.

Dat duurde tot de groep in 2010 uit elkaar ging. Eleni keerde terug naar Athene maar ze bleef uit de buurt van "de nacht". Ze kwam wel af en toe in de "Batman" - en daar kreeg ze dan al eens een microfoon in de hand gestopt, zoals bijvoorbeeld toen Maria Papageorgiou daar optrad. Ze deed ook minder geïmproviseerde optredens, en zo stond ze een paar keer op de affiche met een groepje "3 on the road" .

Tussen dat alles door vormde ze in 2011 zelf een duo met Maria Róka. Dat duo werd "Melatonini" gedoopt en ze zouden minimalistische vrouwenstemmen gaan brengen, met een vleugje soul er in vermengd, en met veel elektronica.

Het concept sloeg aan, zeker als men bedenkt dat de crisis toen al volop aan de gang was. Ze deden ook nu weer een hele reeks optredens, niet alleen in Athene zelf, maar ook in Thessaloniki. Dan volgde het buitenland, niet alleen in Berlijn (waar Eleni de weg wist) maar ook in Brussel.

Het was ook in Brussel dat het duo zich kwam vestigen in de zomer van 2014. Van daaruit bleven ze optredens verzorgen, maar Eleni Nasiou had alweer een ander project op het oog. Samen met de accordeonist Dimos Vougioukas en de gitarist Nikos Prosilias (die allebei ook in Brussel neergestreken waren) zette Eleni een ensemble op poten dat heel eenvoudig "Retro Greek Music" gedoopt werd. Daarmee brachten ze Griekse populaire muziek uit de jaren '30 tot '50 van de vorige eeuw - weer eens iets heel anders.

Het was een schot in de roos. De première in de Art Base in maart 2015 zat afgeladen vol. Het grootste deel van het (overwegend Griekse) publiek was gewoon op het repertoire afgekomen en die waren dus niet specifiek voorbereid op de zangeres. Maar ook hier waren de commentaren unaniem positief, en opnieuw was het niet alleen haar stem die indruk maakte, maar ook haar vertolking. Op algemeen verzoek kwam er dus een herhaling in mei 2015 , en dan nog eentje in juni 2015 , en het zal allicht niet de laatste zijn (stand 25.5.2015).

Daarnaast blijft ze gewoon verder doen met Melatonini. Amper twee weken na de Brusselse première van "Retro Greek Music" was ze bijvoorbeeld nog in Liverpool voor een optreden met Maria Róka.

Ook het acteren heeft ze nog altijd niet definitief de rug toegekeerd, want in 2014 (kort voor ze naar Brussel kwam) speelde ze nog mee in "Μητριαρχία" (Mitriarchia, Matriarchaat). Ze was niet de enige, er spelen 60 vrouwen en meisjes in mee, van alle leeftijden. In de film proberen zij een vluchthuis voor vrouwen te redden van de sloophamer, en tussendoor gaan ze op zoek naar zichzelf. Het is duidelijk een sociaal geëngageerde productie, en iedereen werkte er trouwens vrijwillig aan mee. Het eindproduct werd in maart 2015 in circulatie gebracht.

Eleni Nasiou vond het een heel interessant project, en wat haar betreft mag er gerust een vervolg aan komen. Het lijkt er op dat het laatste over haar nog niet gezegd is...